‘Tijd rekken om de klimaatverandering een halt toe te roepen is niet meer aan de orde’

Onze planeet is in crisis, dus tijd rekken om de klimaatverandering een halt toe te roepen is niet meer aan de orde, zegt klimaatwetenschapper Andrew King. Hij hoopt dat de wereldleiders doordrongen zijn van deze realiteit als ze zondag aanschuiven aan de COP27-onderhandelingstafel in Egypte.

Wereldleiders en klimaatexperts komen vanaf zondag in Egypte samen voor een nieuwe ronde van cruciale klimaatbesprekingen. De conferentie van de Verenigde Naties, bekend als COP27, heeft tot doel de aarde op weg te helpen naar een netto-nuluitstoot en de opwarming van onze planeet deze eeuw ruim onder de 2 graden Celcius te houden.

De wereld moet snel CO₂-arm worden om de gevaarlijkste schade door klimaatverandering te voorkomen. Wereldleiders weten dit. Maar die kennis moet dringend worden omgezet in concrete toezeggingen en plannen.

Als de mensheid gewoon doorgaat zoals nu, zullen we een hetere en meer dodelijke wereld achterlaten voor de kinderen van vandaag en alle toekomstige generaties.

De aarde heeft COP27 hard nodig om te slagen. Ik ben een klimaatwetenschapper en ik vind dat deze drie dingen top-of-mind moeten zijn bij de wereldleiders, wanneer ze aantreden op de conferentie.

1. Onze planeet is ontegensprekelijk in crisis

Tot nu is de temperatuur op aarde met iets meer dan 1 graad gestegen, in vergelijking met het niveau van voor de industrialisering. Dat wil dus zeggen dat er al schade is en dat de uitstoot van broeikasgassen de zeespiegel al heeft doen stijgen, zee-ijs heeft doen smelten en de oceaan meer zuur heeft gemaakt.

Uit onderzoek van september blijkt dat we op het punt staan vijf belangrijke tipping points (kantelpunten in het klimaat) te overschrijden.

Extreme gebeurtenissen van de afgelopen jaren – vooral de hittegolven – dragen telkens weer de vingerafdruk van klimaatverandering. Recordtemperaturen in het westen van Noord-Amerika leidden in 2021 tot enorme bosbranden en schade aan de infrastructuur. Eerder dit jaar klom de temperatuur in het Verenigd Koninkrijk voor het eerst in de geschiedenis naar een dodelijke 40 graden Celsius.

Ook de oceaan heeft geleden onder een opeenvolging van mariene hittegolven. Die hebben de koraalriffen gebleekt en de diversiteit aan soorten doen afnemen. Hittegolven zullen enkel maar erger worden zolang we de planeet blijven opwarmen.

Het is angstwekkend dat we het risico lopen om het klimaat in een gevaarlijk nieuw regime te storten, waar de gevolgen nog erger zullen zijn. Uit onderzoek van september blijkt dat we op het punt staan vijf belangrijke tipping points (kantelpunten in het klimaat) te overschrijden, zoals de ineenstorting van de Groenlandse ijskap. Het passeren van deze punten zal de planeet veroordelen tot aanhoudende schade aan het klimaat, zelfs als alle uitstoot van broeikasgassen stopt.

Ook onze gezondheid staat op het spel. Uit onderzoek van vorige maand bleek dat de klimaatcrisis de volksgezondheid ondermijnt omdat infectieziekten zich bijvoorbeeld sneller kunnen verspreiden, er meer luchtvervuiling is en we vaker zullen kampen met voedseltekorten.

Een van de meest verontrustende bevindingen is dat het aantal sterfgevallen door hitte bij baby’s jonger dan een jaar en bij volwassenen ouder dan 65 jaar, met maar liefst 68 procent is gestegen in 2017-2021, vergeleken met de periode 2000-2004.

Toekomstige generaties kunnen het zich dus niet veroorloven om te aarzelen over drastische maatregelen om de uitstoot te verminderen.

2. De uitstootreductie gaat te traag

Sommige landen, met name in Europa, slagen erin de uitstoot van broeikasgassen te verminderen door over te schakelen op hernieuwbare energie.

Maar wereldwijd gaat het niet snel genoeg. Een VN-rapport van deze week wees uit dat het halen van de klimaatactiedoelen door landen voor 2030, de aarde nog steeds met ongeveer 2,5 graden Celsius zal opwarmen, in deze eeuw nog - het doel van het Klimaatakkoord van Parijs om de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden Celsius te houden, wordt dus overschreden.

De VN waarschuwen dat er nog steeds “geen geloofwaardig plan” is om de opwarming te beperken tot 1,5 graden.

Een dergelijke stijging van de temperatuur zou rampzalig zijn, vooral voor de armere delen van de wereld die zelf weinig hebben bijgedragen aan de wereldwijde uitstoot.

Decennia heeft de wereld al gesproken over het verminderen van de uitstoot van CO₂. Maar de jaarlijkse wereldwijde emissies zijn tijdens mijn leven en sinds de eerste COP in 1992, met meer dan 50 procent gestegen. De VN waarschuwen dat er nog steeds “geen geloofwaardig plan” is om de opwarming te beperken tot 1,5 graden.

Totdat we zo goed als nuluitstoot bereiken, zal de hoeveelheid CO₂ in onze atmosfeer stijgen en zal de planeet opwarmen. Aan het huidige tempo betekent dat een opwarming van de aarde met ongeveer 0,2 graden Celsius per tien jaar.

3. Telkens weer tijd rekken moet stoppen

Met zoveel uitdagingen waarmee de wereld wordt geconfronteerd, waaronder de Russische invasie van Oekraïne en de stijgende levensduurte, kan het verleidelijk zijn om klimaatverandering te zien als een probleem dat kan wachten. Dit zou een heel slecht idee zijn.

Klimaatverandering zal alleen maar erger worden. Elk jaar dat er vertraging wordt opgelopen, maakt het veel moeilijker om te voorkomen dat de gevaarlijkste klimaatprojecties werkelijkheid worden.

Alleen gemeenschappelijke inspanningen van alle landen kunnen voorkomen dat onze meest gevoelige ecosystemen, zoals koraalriffen, worden vernietigd. We moeten er alles aan doen om dit te stoppen door fossiele brandstoffen af te zweren. Elke nieuwe ontwikkeling van fossiele brandstoffen maakt het probleem enkel maar erger en zal de mensheid en het milieu in de toekomst veel meer kosten.

Elk jaar dat er vertraging wordt opgelopen, maakt het veel moeilijker om te voorkomen dat de gevaarlijkste klimaatprojecties werkelijkheid worden.

En toch voorspelde het International Energieagentschap vorige week dat het netto-inkomen voor olie- en gasproducenten in 2022 zal verdubbelen ‘tot een ongekende 4 biljoen dollar’, een overwinst van 2 biljoen.

We kunnen niet, zoals klimaatactiviste Greta Thunberg het zei, gewoon meer ‘bla, bla, bla’ krijgen van onze wereldleiders op COP27 - we hebben concrete actie nodig om die uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Wat nu?

COP27 moet de snelle transitie van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie als resultaat opleveren, inclusief een ban op de nieuwe ontwikkeling van fossiele brandstoffen, en meer steun voor landen die te maken hebben met de grootste gevolgen van klimaatverandering. We moeten op een geloofwaardige manier de weg inslaan om op een paar decennia tijd wereldwijd netto-nuluitstoot te bereiken.

Het gebrek aan vooruitgang bij eerdere klimaatbesprekingen betekent dat ik niet optimistisch ben dat COP27 zal bereiken wat er nodig is. Maar ik hoop stellig dat de wereldleiders bewijzen dat ik hierin ongelijk heb en ze hun naties niet teleur zullen stellen.

Andrew King doceert Klimaatwetenschappen aan de universiteit van Melbourne. Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner The Conversation.