Een virus kent geen grenzen, solidariteit gelukkig ook niet

Het coronavirus dreigt voor miljoenen mensen wereldwijd, en in het bijzonder in het Zuiden, de fatale klap te worden in een opeenstapeling van crises. We kunnen dit niet laten gebeuren, schrijft 11.11.11 in een oproep. Samen met 200 andere Belgische organisaties en initiatieven dringt de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging aan op duurzame oplossingen gebaseerd op solidariteit.

De impact van het virus legt de bestaande ongelijkheid pijnlijk bloot. Onvoldoende of ontoegankelijke medische zorg, ontbrekende sociale bescherming en gemeenschappen verscheurd door conflict. Naargelang waar ze wonen en hun economische situatie, vechten mensen met ongelijke wapens tegen de grootste gezondheidscrisis van de recente geschiedenis.

In je kot blijven en geregeld je handen wassen is niet voor iedereen even vanzelfsprekend. 3 miljard mensen hebben geen toegang tot schoon water of gezondheidszorg. Miljoenen leven in overvolle sloppenwijken waar social distancing onmogelijk is. In vluchtelingenkampen delen honderden mensen één kraan. Scholen sluiten, vrouwen en kinderen zijn slachtoffer van toenemend intrafamiliaal geweld. Veel regimes maken gebruik van de huidige situatie om vrijheden aan te tasten, en onevenredig geweld te gebruiken maar ook om minderheden en iedereen die zich verzet tegen hun beleid aan te vallen.

In de strijd tegen dit virus zijn we maar zo sterk als de zwakste schakel.

Wat doe je als je ziek wordt in Mali, dat slechts drie beademingsmachines per één miljoen inwoners heeft? Miljoenen verliezen op dit moment hun baan, zeker ook in de informele sector, zonder vangnet om op terug te vallen. De voedselproductieketens zijn verstoord. Honderden miljoenen kwetsbare mensen dreigen in armoede en honger te belanden. Vrouwen —  die minder toegang hebben tot formeel werk en sociale bescherming en die een groot deel van de zorg voor zieken op zich nemen — worden sterker getroffen door deze crisis.

We kunnen dit soort globale crises enkel succesvol aan met wereldwijde samenwerking en solidariteit met de meest kwetsbaren. In de strijd tegen dit virus zijn we maar zo sterk als de zwakste schakel. Wereldwijd zetten sterke mensen en straffe organisaties zich in om iedereen te beschermen. Om structureel waardige leef- en werkomstandigheden te garanderen vandaag en morgen. Zij verdienen onze steun.

Het virus kent geen grenzen maar solidariteit gelukkig ook niet. Daarom vragen we:

♦ Bescherm ieders gezondheid

We verdienen allemaal goede bescherming tegen het virus, zeker mensen in een kwetsbare positie. Iedereen heeft recht op betrouwbare informatie en moet toegang hebben tot water en zeep, tot ‘een kot’ om zich in terug te trekken. Iedereen moet terecht kunnen in een ziekenhuis. Een toekomstig vaccin moet toegankelijk zijn voor ons allemaal. We mogen COVID-19 niet loskoppelen van de vele andere ziekten die vooral het Zuiden treffen (malaria, aids, ebola…) en van bijkomende uitdagingen, zoals voor de geestelijke gezondheid. Deze pandemie vereist daarom een globale en universele gezondheidsaanpak.

We roepen op te investeren in wereldwijde gelijke toegang tot preventie en sterke gezondheidszorg.

♦ Verzeker sociale bescherming voor iedereen

Een democratische overheid is de beste garantie om mensen te beschermen. Wereldwijd verliezen mensen hun inkomen. Veel westerse landen ondersteunen hun inwoners financieel. Niet alle landen hebben daar middelen voor. Miljoenen leven van informele circuits en moeten het maar zien te rooien. Waardig werk en een leefbaar inkomen zijn nodig om ervoor te zorgen dat mensen dergelijke crisis te boven komen.

We roepen op om te investeren in een sterkere sociale bescherming wereldwijd.

♦ Garandeer alle mensenrechten tijdens en na de coronacrisis

De coronacrisis bedreigt alle mensenrechten. De mensenrechten moeten daarom de basis vormen van alle beleidsmaatregelen die dit probleem aanpakken. De burgerlijke en politieke rechten moeten worden beschermd en eventuele beperkingen van de vrijheden moeten proportioneel en tijdelijk zijn. Onder quarantainemaatregelen is versterkte bescherming tegen intrafamiliaal geweld nodig. Naast gezondheid en sociale bescherming moeten economische en sociale rechten zoals kwaliteitsvol onderwijs, gezonde voeding en fatsoenlijk werk voor iedereen gegarandeerd zijn, ongeacht hun verblijfsstatus.

We roepen op om de krachten te bundelen om alle mensenrechten te beschermen in en na deze crisis.

♦ Laat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen

Er komt een wereldwijde economische recessie aan; bovenop de klimaatcrisis waarvoor landen in het Zuiden nu al zwaardere gevolgen dragen. Rijke landen moeten een billijke bijdrage leveren.

Ontwikkelingshulp zal echter niet alle leed verzachten. Staten in het Zuiden moeten door middel van eerlijke binnenlandse belastingen en het duurzaam aanboren van hun natuurlijke rijkdomen in staat kunnen zijn deze crisis te overkomen. Bovendien moeten overheden in het Zuiden prioritair hun middelen kunnen inzetten om deze prangende crises aan te pakken en niet om ondraaglijke schulden af te betalen.

We roepen op om de factuur van de coronacrisis op een rechtvaardige manier te betalen en dus nationaal en internationaal middelen te herverdelen.

♦ Bouw een sociaal en ecologisch rechtvaardige economie op

We kunnen niet terug naar het ‘oude normaal’. De recessie kan een kans zijn om de rechtvaardige transitie naar een koolstofarme samenleving te versnellen. Daarbij staat het welzijn van de mens binnen de grenzen van de planeet centraal én een economie op mensenmaat die gelijkheid garandeert. Ons voedselsysteem moet diepgaand veranderen om het veerkrachtiger te maken tegen allerlei crises. Bij steun aan bedrijven als gevolg van de coronacrisis, dienen deze waarden voorop te staan.

We roepen op om de economische heropbouw volledig in het teken te stellen van de noodzakelijke transitie naar een sociaal en ecologisch rechtvaardige economie.

♦ Ga voor méér samenwerking

Een wereld bestand tegen crises is er één gefundeerd op internationale samenwerking. Een wereld waarin solidariteits- en burgerinitiatieven floreren.

Op elk continent werken individuen en organisaties dag in dag uit om een uitweg te bieden aan deze crisis, mensen te informeren, hen te voorzien in hun basisnoden, op te komen voor hun rechten en te ijveren voor structurele verandering. Deze changemakers verdienen onze steun. Het zijn zij die iedere dag de strijd aangaan tegen dit virus, het is onze plicht naar hen te luisteren en te ondersteunen waar kan.

Corona toont aan dat we dit soort crisis enkel kunnen aanpakken met wereldwijde samenwerking. Samen is er meer mogelijk, niet alleen voor deze crisis maar ook voor elke andere uitdaging nu en in de toekomst.

Dit statement is een initiatief van 11.11.11 en werd mee ondertekend door bijna 200 andere organisaties en initiatieven