Vrouwelijke genitale verminking en asiel

Hebben meisjes die erkend werden als vluchteling geen recht meer op een gezinsleven?

Rod Waddington (CC BY-SA 2.0)

Vrouwelijke genitale verminking wordt internationaal erkend als een ernstige schending van de mensenrechten en een vorm van marteling. Veel meisjes (in totaal 1803) kregen internationale bescherming van de Belgische staat om hen te beschermen tegen vrouwenbesnijdenis. Dat is nodig, want de praktijk heeft belangrijke fysieke en mentale gevolgen en kan zelfs dodelijk aflopen.

Maar de ouders van meisjes die het slachtoffer dreigen te worden van genitale verminking, worden sinds april niet langer per se samen met hun dochter(s) erkend als vluchteling. De Belgische vzw GAMS (Groep voor de Afschaffing van Vrouwelijke Genitale Verminking) trekt daarom samen met een aantal andere organisaties aan de alarmbel. Ze vindt deze beleidswijziging 'onrustwekkend'.

Tot nog toe vervulde België een voorbeeldfunctie in Europa wat betreft de bescherming van gezinnen die vluchtten omwille van de vrees voor besnijdenis van hun dochter.

De ouders moeten hun dochter(s) elk jaar een medisch onderzoek laten ondergaan om na te gaan of hun externe genitaliën nog intact zijn.

Voor veel ouders is het onmogelijk om hun dochter(s) in het land van herkomst te beschermen tegen genitale verminking, omdat de vrouwelijke genitale verminking er zodanig veel voorkomt (97 procent van de meisjes in Guinee of Somalië), of omdat ze uit de gemeenschap worden verbannen als ze eraan proberen te ontsnappen.

België kent daarom in de regel een vluchtelingenstatuut toe aan meisjes die genitale verminking ontvluchtten. De ouders van deze meisjes werden tot voor kort ook erkend als vluchteling, om de eenheid van het gezin te beschermen en omdat zij zich in hun land van herkomst verzetten tegen deze traditionele praktijk.

Het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) benadrukte in 2014 nog in een open brief in La Libre het belang van deze internationale bescherming. Wanneer een meisje erkend wordt als vluchteling om beschermd te worden tegen besnijdenis, ondertekenen de ouders een verklaring op eer. Daarin bevestigen ze kennis te hebben van de Belgische wet (artikel 409 van het Strafwetboek stelt vrouwelijke genitale verminking strafbaar) en engageren ze zich om hun dochter(s) te beschermen tegen elke vorm ervan.

De ouders moeten hun dochter(s) elk jaar een medisch onderzoek laten ondergaan om na te gaan of hun externe genitaliën nog intact zijn. De ouders spelen dus een belangrijke rol in de bescherming van hun dochter(s).

Gezinnen in juridisch niemandsland

In april 2019 kondigde het CGVS aan haar erkenningsbeleid ten aanzien van deze gezinnen te veranderen. Sindsdien worden de ouders van deze meisjes niet langer samen met hun dochter(s) erkend als vluchteling, wanneer zij geen persoonlijke vrees voor vervolging kunnen aantonen. De eigen vrees van de ouders, omdat zij zich verzetten tegen de besnijdenis van hun dochter(s), wordt niet langer aanvaard als reden voor erkenning.

Hoe kunnen de ouders hun dochter die erkend werd als vluchteling in deze precaire omstandigheden in België beschermen tegen genitale verminking?

Intussen kregen de ouders van verschillende meisjes die erkend werden als vluchteling, negatieve beslissingen van het CGVS. Velen onder hen dienden een beroep in bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen.

Hoewel wij hopen dat de rechtspraak positief zal evolueren, maken wij ons zorgen over de mogelijke scheiding van deze gezinnen, in weerwil van het principe van gezinseenheid.

Onzekere procedure

Maar er is meer aan de hand dan een willekeurige beleidswijziging. Er bestaat vandaag een lacune in de wet: minderjarige vluchtelingen die door hun ouders begeleid worden hebben namelijk geen recht op gezinshereniging, in tegenstelling tot niet-begeleide minderjarige vluchtelingen. Daardoor is een regularisatieprocedure de enige mogelijkheid voor ouders die hun erkende dochters in België begeleiden. Maar dit is een kostelijke en onzekere procedure.

Een treffende illustratie: de getuigenis van mevrouw Diallo (schuilnaam), die met haar tweejarige dochter naar België kwam om haar te beschermen tegen vrouwelijke genitale verminking: ‘Onze dochter is erkend als vluchteling, maar als ouders weten we niet of we uiteindelijk verblijfsrecht zullen krijgen. Omdat we als asielzoekers geen eigen inkomen hebben, konden we de regularisatieprocedure niet onmiddellijk opstarten. Na enkele maanden hebben we geld kunnen lenen om de kosten te betalen voor een regularisatieprocedure, namelijk 350 euro per ouder, dus 700 euro in totaal.’

Tijdens de behandeling van hun aanvraag (die maanden kan duren) beschikken deze ouders over geen enkel verblijfsstatuut. Daardoor kunnen ze niet werken, kunnen ze moeilijker een woning kunnen huren of riskeren ze zelfs om gearresteerd te worden. Als de ouders uiteindelijk geregulariseerd worden, dan is dit verblijfsstatuut slechts tijdelijk en onderworpen aan strikte voorwaarden bij de jaarlijkse verlenging ervan.

Hoe kunnen deze ouders hun dochter(s) in deze precaire omstandigheden in België beschermen tegen genitale verminking? De vluchtelingenstatus van deze meisjes is slechts efficiënt als hun ouders ook ten volle hun economische en sociale rechten kunnen uitoefenen.

Hoger belang van het kind

Als organisaties die strijden voor de eerbiediging van de rechten van kinderen vragen wij de Belgische migratie-en asielinstanties om rekening te houden met het hoger belang van het kind.

Met hoogdringendheid vragen wij om af te zien van deze beleidswijziging. Ze heeft nefaste gevolgen voor deze jonge meisjes, die naar ons land zijn gekomen met hun gezin om beschermd te worden tegen vrouwelijke genitale verminking.

Tegelijk willen wij de autoriteiten oproepen om de lacune in de wet op te vullen. Het recht op gezinsleven van alle kinderen moet zonder uitzondering gerespecteerd worden, of ze nu begeleid worden door hun ouders of niet, en ongeacht hun verblijfsstatuut.

Ondertekenaars

  • GAMS Belgique vzw
  • INTACT vzw
  • Kinderrechtencoalitie Vlaanderen vzw
  • Vluchtelingenwerk Vlaanderen
  • UNICEF België
  • Human Rights and Migration Law Clinic UGand
  • De Liga voor Mensenrechten
  • La Ligue des Droits Humains
  • CODE – Coordination des ONG pour les Droits de l’Enfant
  • Fem & Law vzw
  • Défense des enfants international (DEI) Belgique
  • Service Droits des jeunes (SDJ) Bruxelles
  • Réseau Wallon de Lutte contre la Pauvreté
  • PLAN International Belgique
  • CIRE vzw
  • Ligue des Familles
  • NANSEN vzw
  • Refugee Law Clinic ULB
  • Association pour les droits des étrangers (ADDE)

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.