‘Laat de monarchie samen met koningin Elizabeth sterven’

Er is volgens de Indiase journaliste Sonali Kolhatkar geen enkele goede reden om nog enige legitimiteit toe te kennen aan een Britse koninklijke familie die de plunderingen wegmoffelt waarvan zij de voordelen blijft genieten.

De dood van koningin Elizabeth II, het langst levende staatshoofd in de geschiedenis van het Britse koningschap, werd over heel de wereld gefascineerd gevolgd, met onder andere duizenden artikels die details van haar begrafenis inzetten als clickbait.

Ook inwoners van de Verenigde Staten, die eeuwen geleden de monarchie afwezen, lijken nu geobsedeerd door rituelen. Vreemd genoeg treuren zij om het overlijden van een oude en fabelachtig rijke en geprivilegieerde vrouw die, op de rijpe leeftijd van 96 jaar, aan de andere kant van de oceaan een natuurlijke dood is gestorven.

Voor afstammelingen van onderdanen van het Britse koloniale rijk zijn de koningin en haar voorgangers en afstammelingen eerder ultieme symbolen van het Rijk van het Kwaad.

Misschien hebben populaire en langlopende televisieprogramma’s over de Britse koninklijke familie zoals The Crown ons ervan overtuigd dat we intieme details uit het persoonlijke leven van leden van de koninklijke familie kennen. Erger nog: deze shows laten ons geloven dat we moeten meeleven met een familie die een symbool vormt van voorbije imperiale pracht en praal.

Maar voor afstammelingen van onderdanen van het Britse koloniale rijk zijn de koningin en haar voorgangers en afstammelingen eerder ultieme symbolen van het Rijk van het Kwaad. Mijn vaderland India vierde dit jaar de vijfenzeventigste verjaardag van zijn onafhankelijkheid. Mijn beide ouders werden voor het einde van de Britse heerschappij geboren. Toen ik opgroeide hoorde ik vele verhalen over mijn grootvaders afwezigheden van huis, die door de Britten gezocht werd voor opruiing en ordeverstoring en die ‘ondergronds’ was gegaan. Na de onafhankelijkheid in 1947 werd hij als vrijheidsstrijder geëerd.

Ondanks de populariteit en de lovende kritieken voor The Crown en soortgelijke films en shows, voel ik mezelf veel sterker verbonden met de nieuwe serie Ms Marvel. Daarin wordt de gruwel van de partition, de splitsing tussen India en Pakistan, niet uit de weg gegaan. Maar dat is in de Verenigde Staten een weinig gekende episode uit de geschiedenis van het Rijk van het Kwaad.

De betwiste grenzen tussen India en Pakistan blijven een bron van spanningen en leiden af en toe tot openlijke oorlogen.

De Pakistaanse schrijfster Minna Jaffery-Lindemulder schrijft in New Lines: ‘De Britten wijzigden in 1947 op het allerlaatste moment voor de onafhankelijkheid de grenzen tussen India en Pakistan. Zij lieten de vroegere onderdanen van de Kroon achter in verwarring, onzeker over het antwoord op de vraag of zij zouden moeten migreren om hun veiligheid te verzekeren.’

Als resultaat daarvan kwam er een massale exodus op gang, met 15 miljoen mensen die zich verplicht zagen of voelden om van het ene deel van het Zuid-Aziatische subcontinent naar het andere te verhuizen. Het aantal doden dat daarbij viel wordt tussen een half en twee miljoen geschat. Die betwiste grenzen, roekeloos en zonder overleg getrokken door ambtenaren die in opdracht van de Kroon handelden, blijven een bron van spanningen tussen India en Pakistan en leiden af en toe tot openlijke oorlogen.

Dat is de nalatenschap van de Britse monarchie. Het Verenigd Koninkrijk geniet in het Guinness Book of World Records de weinig eervolle vermelding het land te zijn met het grootste aantal kolonies (62) die onafhankelijk werden van de metropool.

Men zou kunnen opwerpen dat Elizabeth, die in 1952 de titel en de kroon kreeg, geen agressief veroveringsbeleid voerde en integendeel aan het hoofd stond van een instelling die, onder haar leiding, grotendeels symbolisch en ceremonieel werd. Velen doen dat en verwijzen naar de Koningin als ‘een voorbeeld van moreel fatsoen’.

Maar Rahul Mahajan, schrijver van Full Spectrum Dominance en van The New Crusade, verdedigt een totaal andere stelling. In een interview verwijst hij naar Elizabeth als een ‘moreel onbenullige persoon die als job uitzonderlijk onbelangrijke zaken doet’. Volgens Mahajan was de Queen een sterk geprivilegieerde persoon die de kans had de gang van zaken in de wereld tot op zekere hoogte te beïnvloeden, een positie waarvoor ze niets had moeten doen, maar die nooit iets bijzonder opmerkelijks of vernieuwend deed.

MEEST GELEZEN

• 1
  ‘Mensen vroegen mij of ik Hutu of Tutsi ben, maar thuis spraken we daar niet over’
• 2
  In India bepaalt één politicus de keuze van een miljard kiezers
• 3
  VN-baas roept op tot schuldverlichting voor arme landen: ‘catastrofe aan de gang’

In haar naam

Haar zeventig jaren op de troon werden grotendeels doorgebracht met het begeleiden van de neergang van het Britse koloniale rijk in een wereld die geleidelijk minder begrip opbracht voor koloniale bezetting en plundering. Maar Elizabeth zat pas enkele maanden op de troon toen de Britten met geweld de Mau Mau opstand in Kenia onderdrukten.

Elizabeth heeft zich nooit verontschuldigd voor wat in Kenia of in dozijnen andere landen van het Globale Zuiden onder haar leiderschap gebeurde.

De krant The New York Times publiceerde een artikel over de opinies van de Afrikanen over de dode koningin. Zij geniet weinig sympathie en het neerslaan van de rebellie leidde volgens de ondervraagde Afrikanen tot de opbouw van een uitgebreid systeem van gevangenenkampen en tot foltering, verkrachting en castratie van tienduizenden Kenianen.

Zelfs al was Elizabeth niet persoonlijk verantwoordelijk voor de verschrikkingen, ze gebeurden wel in haar naam. Gedurende de zeven decennia dat zij over symbolische macht beschikte, heeft zij zich nooit verontschuldigd voor wat in Kenia of in dozijnen andere landen van het Globale Zuiden onder haar leiderschap gebeurde.

Het is dus geen wonder dat zwarte en gekleurde mensen van over heel de wereld hun weerzin hebben geuit over het bewieroken van zo’n bedenkelijke nalatenschap. Professor Uju Anya van de Carnegie Mellon universiteit, zelf Nigeriaans, krijgt bakken kritiek voor haar openlijke verwerping van Elizabeth. Zij schreef op Twitter ‘gehoord te hebben dat het hoofd van een rijk van dieven en verkrachters eindelijk gestorven is’.

‘Zij had iets moeten zeggen en doen over dat reusachtige fortuin.’

Kehinde Andrews, docent Black studies aan de universiteit van Birmingham, verklaarde in een artikel op Politico dat hij niet kon meevoelen met de collectieve rouw van zijn Britse landgenoten. Elizabeth was volgens hem ‘het belangrijkste symbool van witte overheersing en de uitdrukking van het geïnstitutionaliseerde racisme dat wij elke dag moeten ondergaan’.

Elizabeth mag in de ogen van het grote publiek dan een vriendelijk en welwillend oudje geweest zijn, met het gedrag dat verwacht wordt van een koninklijke leidersfiguur. Maar ze spande zich wel in om een instelling in leven te houden die al heel lang verdwenen had moeten zijn. Ze kwam op de troon nadat haar oom, de hertog van Windsor, was afgetreden om te trouwen met een Amerikaanse vrouw die tweemaal gescheiden was.

Dat huwelijk met een gescheiden vrouw en het feit dat bleek dat de twee sympathiseerden met het naziregime waren dieptepunten in de geschiedenis van de koninklijke familie. Volgens Mahajan bracht dergelijk gedrag het koningschap in een goede positie om te verdwijnen. ‘Maar het was Elizabeth die de populariteit van de monarchie herstelde.’

Elizabeth waakte ook over het familiefortuin dat op bedenkelijke wijze verworven was. Zij zelf en haar nakomelingen profiteerden van de bezittingen die tijdens de kolonisatie verworven waren. ‘Zij had iets moeten doen aan dat reusachtige fortuin,’ aldus opnieuw Mahayan.

Waarnemers kunnen enkel gissen naar de totale waarde van de bezittingen van de koninklijke familie. Forbes schuift een bedrag van 28 miljard dollar naar voren, met inbegrip van gestolen juwelen uit vroegere koloniën, kunstwerken en uitgestrekte landerijen in Groot Brittannië.

Nalatenschap

De nieuwe koning Charles III erft nu de vruchten en de erfenis van het Rijk van het Kwaad. Mahayan meent dat de nieuwe koning zijn erfenis zal investeren om zo rijk mogelijk te worden. Volgens de New York Times maakte prins Charles enthousiast gebruik van belastingvoordelen, offshore bankrekeningen en uitgekookte investeringen in onroerend goed om zijn erfenis te activeren.

‘Belastingbetalers de rug toekeren en leven van gestolen bezittingen, dat is de modus operandi waarmee het familiefortuin tot stand kwam.’

Het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten kwam in 2017 tot de bevinding dat zowel Elizabeth als Charles vernoemd werden in de Paradise Papers, een aanwijzing dat beiden hun geld verborgen houden in belastingparadijzen om het betalen van belastingen te vermijden.

Belastingbetalers de rug toekeren en leven van gestolen bezittingen, dat is de modus operandi waarmee het familiefortuin tot stand kwam. Dat fortuin gaat nu van Elizabeth over naar haar zoon Charles (die overigens geen erfenisrechten betaalt op de rijkdommen die de overleden koningin hem nalaat).

Ook is de Britse monarchie volgens Mahayan een belichaming van het gegeven dat sommige mensen beter en belangrijker zijn dan anderen, en dat we naar hen moeten opkijken. Het is volgens Mahayan ‘een goed moment om de populariteit van de instelling te laten wegkwijnen’.

Dit artikel is geproduceerd door Economy for All, een project van het Independent Media Institute en werd vertaald door Emiel Vervliet.

Sonali Kolhatkar is een bekroonde multimedia journalist. Ze is de oprichter, gastvrouw en uitvoerend producent van Rising Up With Sonali. Haar nieuwste boek is Rising Up: The Power of Narrative in Pursuing Racial Justice (City Lights Books, 2023). Ze schrijft bijdragen voor het Economy for All-project van het Independent Media Institute en is redacteur racial justice en burgerlijke vrijheden bij Yes! Magazine. Ze is mededirecteur van Afghan Women’s Mission en co-auteur van Bleeding Afghanistan. Ze zit ook in de raad van bestuur van Justice Action Center.