Alternative für Deutschland lanceert verkiezingscampagne minuten na aanslag in Berlijn

19 december, 20.15 uur. 12 mensen worden gedood als een man met een vrachtwagen inrijdt op een kerstmarkt in Berlijn. ‘De doden van Merkel’, tweet Marcus Pretzell van Alternative für Deutschland (AfD) slechts een paar minuten later. Het is nog niet eens duidelijk dat het een doelgerichte aanval was, laat staan terrorisme door een migrant.

Rond 21 uur zegt de politie dat ze een verdachte hebben gearresteerd. Twee uur later stuurt de Amerikaanse president-elect Donald Trump een persbericht uit waarin hij met de vinger wijst naar ‘islamitische terroristen die voortdurend christenen afslachten’. Op dat moment hadden de Duitse politie en binnenlandminister Thomas de Maizière nog altijd niets bevestigd. Dat feiten voor Trump niet belangrijk zijn om een punt te kunnen scoren, is geweten.

20 december. Rond 04 uur ‘s nachts vallen speciale commando’s van de Duitse politie een opvangcentrum voor vluchtelingen binnen. Een uur later zegt de Berlijnse politie dat ze het incident beschouwen als een ‘vermoedelijke terreuraanslag”’ Om 9 uur tweet de Britse UKIP-leider Nigel Farage dat deze ‘gebeurtenissen Merkels nalatenschap zullen zijn’.

Politieke recuperatie van aanslagen is normaal geworden

Dan verschijnen in Die Welt de eerste berichten dat de verdachte een Pakistaanse asielzoeker zou zijn die het land zou zijn binnengekomen via de Balkanroute. Bron: “anonieme Duitse autoriteiten”. Het is belangrijk om te weten wie die informatie heeft gelekt en waarom. BILD publiceert onbevestigd “nieuws” dat het zou gaan om de 23-jarige Naved B.

De cocktail asielzoekers, Merkel, ongecontroleerde instroom via de Balkanroute, terrorisme, islam, en vooral Kerstmis: de perfecte storm voor AfD. Vier uur later trekt de politie het gerucht in twijfel, maar toen was het al verheven tot nieuw geloof. En een geloof is meer dan voldoende om de haat tegen migranten, vluchtelingen (die zelf op de vlucht zijn voor terreur), “liberale” politici, NGOs en bevolkingsgroepen in onze multiculturele samenleving verder aan te wakkeren.

Het is belangrijk om te weten wie heeft gelekt dat de verdachte via de Balkanroute kwam, en waarom.

De verdachte wordt uiteindelijk vrijgelaten, maar zijn profiel deed wat het moest doen: massahysterie veroorzaken, politieke recuperatie mogelijk maken.

Politieke recuperatie van aanslagen is normaal geworden. Er staat voor AfD veel op het spel. Als eerste uiterst rechtse partij sinds het einde van WOII kunnen ze het parlement binnenkomen. Ze zouden het spijtig vinden als Duitsland de haat tegen moslims, één van hun hoofdboodschappen, zou vergeten in verkiezingsjaar 2017.

Daarom stuurde AfD-voorzitster Frauke Petry iets na 9u al een persbericht uit om de Duitsers eraan te herinneren: ‘De radicale islamitische terreur is niet alleen een aanval op onze vrijheid en onze manier van leven, maar op onze christelijke tradities. Duitsland is verdeeld over immigratiebeleid, maar de terreur zal ons samenbrengen.’ Waarmee ze bedoelt dat binnenkort alle Duitsers de grenzen zullen willen sluiten.

Post-waarheid

Om 10 uur zegt Bondskanselier Merkel dat we ‘moeten aannemen dat het om een terreuraanslag gaat’ en dat het ‘bijzonder hard zou zijn als de verdachte een asielzoeker zou blijken’, maar binnenlandminister De Maizière waarschuwt dat de verdachte alle betrokkenheid ontkent.

Een hele samenleving kan gebouwd worden op geruchten, blinde haat en veronderstellingen.

Dat een binnenlandminister zo’n waarschuwing moet uitsturen, komt doordat sommigen zeer actief hengelen naar elementen die passen binnen de paniek rond vluchtelingen. De Berlijnse politie kan bijna niet anders dan meegaan met de minuut-tot-minuut live feeds op grote nieuwssites, en bericht zelf over het onderzoek op Twitter. Op de middag zegt de Duitse federale recherchedienst dat het zelfs niet zeker is dat het gaat om een terreuraanslag door een islamist of een lone wolf die handelde op basis van IS-propaganda.

Maar nogmaals, de woorden islamist, asielzoeker en terreur waren al lang ontsnapt uit de greep van de waarheid.

De Franse overheid vond tot vandaag geen aanwijzingen dat IS achter de soortgelijke aanval in Nice zat, alleen dat de chauffeur een verleden had van gestoord en gewelddadig gedrag. Maar voor de sfeerzetting in de samenleving is dat van geen belang meer. Collectieve angstpsychose heeft ons in het post-waarheid tijdperk gestort. Een hele samenleving kan gebouwd worden op geruchten, blinde haat en veronderstellingen.

En IS?

IS heeft de aanval “opgeëist”, zonder bewijs te geven dat ze de operatie hebben opgezet. Sinds Nice heeft IS begrepen dat ze alle acties kunnen opeisen die ze maar willen. Het psychologische effect is juist hetzelfde als zouden zij getrainde terroristen uit Mosoel of Raqqa uitzenden.

IS is op de terugweg. Gelukkig zijn daar de geradicaliseerde lone wolves en extreemrechts om IS springlevend te houden.

Ze kijken waarschijnlijk met verbazing naar hoe zij niets meer hoeven te doen om Europa op haar grondvesten te doen daveren. Ze zijn op de terugweg, maar gelukkig zijn daar de geradicaliseerde lone wolves en extreemrechts om IS springlevend te houden.

Mensen, zet u schrap voor 2017. En denk nog eens aan deze woorden: terreur zaait angst, en die angst activeert een dynamiek waarin wij onze waarden uiteindelijk zélf vernietigen.

Deze opinie verscheen ook in De Tijd.

Afbeelding: Ruth Govaerts