Tussen klimaathoop en klimaatwaanzin

Waarom we nu zondag toch opnieuw op straat komen voor het klimaat

Evy Menschaert (CC BY-NC-ND 2.0)

 

Met frisse tegenzin besluit ik in mijn pen te kruipen. Schizofrenie ligt binnen ieders handbereik: we worden geconfronteerd met desastreus nieuws over de staat van de natuur. “Het jasje van onze planeet dat ons beschermt”, zoals Leo Van Broeck het mooi stelt, bestaat uit 3 lagen: water, bodem en lucht, al deze lagen verkeren in noodtoestand.

Maar tegelijk draait het leven door alsof er niets aan de hand is en worden we overrompeld met advertenties die ons direct geluk bieden. Misschien valt het toch allemaal nog wel mee?

Wat moet een relatief jonge idealist die zichzelf wilt zien als een realist? Klimaat- en betogingsmoeheid slaat toe, maar het thema blijft exact even dwingend en dringend.

Klimaat- en betogingsmoeheid slaat toe, maar het thema blijft exact even dwingend en dringend.

Op 2 december kwamen meer dan 75.000 mensen op straat voor een ambitieuzer klimaatplan. Reeds 23 weken komen studenten en scholieren op straat om hun bezorgdheid te uiten.

Het effect was aanvankelijk hoopgevend, van links tot rechts was iedereen druk in de weer om op zijn minst het probleem te erkennen. De grootste uitdaging waar de mensheid voor staat kreeg eindelijk de aandacht die het verdient. Maar waar een roep is voor verandering mag je weerstand verwachten, dat is hier niet anders.

Partijleiders, filosofen, burgemeesters van kleine kuststeden… het werden allemaal klimaatexperts die de feiten net iets anders wisten te interpreteren. Klimaatverandering was echt en de mens was de oorzaak, daar zijn ze het -bijna- allemaal nog wel over eens. Maar de ‘hysterie’ daar hadden ze het moeilijk mee. Liever stellen ze zich op als realisten die het hoofd koel weten te houden ondanks alarmerende (wetenschappelijke) berichtgeving.

Dat spreekt aan! Niemand wil de naïeve sukkel zijn die zoals elke vorige generatie (angst voor overbevolking, voor nucleaire dreiging, gat in de ozonlaag…) staat te jammeren dat de aarde naar de maan gaat om dan later blozend te moeten toegeven dat het allemaal nog wel meeviel. Iedere week door weer en wind opnieuw de straat op om te ijveren voor een strijd tegen het grote onzichtbare monster dat voor de poort staat. Je zou voor minder hopen dat het een waanidee is, de hele vooruitgang hebben we te danken aan het sneller en sneller voeden van datzelfde monster.

Dan wil je gewoon dat ze gelijk hebben, al is het maar om de angstgevoelens voor een zeer onzekere toekomst voor jezelf, je (klein-) kinderen met een gerust gevoel te negeren. Dat knagend gevoel dat een citytrip eigenlijk niet oké is, geen lang weekend Valencia meer, bijna geen vlees eten, auto aan de kant… Al die verworvenheden, zomaar weg!

Het aangrijpen van de strohalm met het etiket ‘eco-realisme’ wordt verleidelijk. Doe je het met overtuiging dan kan je jezelf op de borst kloppen dat jij je tenminste niets laat wijsmaken door ‘de klimaatkerk’ en met jolijt stel je vast dat ook de klimaatbrossers een voorbijgaand fenomeen lijken te zijn.

Erkennen dat er fundamenteel iets schort aan onze huidige manier van leven doet pijn en maakt onzeker.

Erkennen dat er fundamenteel iets schort aan onze huidige manier van leven doet pijn en maakt onzeker. Een geloof in wat we kennen spreekt meer aan dan verandering naar iets onbekends. Op die vrees inspelen is al bij al een makkelijke optie om de vox populi aan je kant te winnen, daar is weinig groot leiderschap voor nodig.

Maar ons huidige economische model waarbij vooruitgang wordt afgelezen aan de groei van het Bruto Nationaal Product, het Bruto Buitenlandse Product en kwartaalwinsten vertoont barsten in de kern, omdat de logica erachter gebaseerd is op verkeerde aannames. Economie is synoniem geworden met groei en privé winst maar zegt niets over de levenskwaliteit achter de cijfers.

Economie is nooit volledig los te koppelen van politieke economie, het is gebaseerd op de politieke keuzes die -impliciet- gemaakt worden. De zogenaamde Chicago School dat neoliberalisme als een exacte wetenschap wou voorstellen is vergeven van die impliciete aannames, weggemoffeld achter wiskundige formules, die intussen al veelvuldig weerlegd werden (zie bijvoorbeeld “23 things they don’t tell you about capitalism” van Cambridge professor Ha-Joon Chang).

Tot spijt van wie het benijdt, economie blijft een humane wetenschap waarbij politieke keuzes wel degelijk een grote impact hebben.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
De economische groei en de selectieve vooruitgang is gebaseerd op extractie, het uitpersen van marges en het afwenden van kosten op maatschappij en natuur om meer winst te maken. Met zo een dictaat krijg je democratische regeringen die in de rij staan om deals te sluiten met dictatoriale regimes. Wapentuig leveren voor conflicten en als er vluchtelingen opduiken de muren wat hoger metselen, ook Europa is er niet vies van.

Geen partijpolitieke spelletjes meer maar een keuze voor een geloofwaardige toekomst graag.

Als het misloopt worden de echte kosten uiteindelijk gedragen door alle schouders zoals bijvoorbeeld in 2008: als bankiers te lang te veel gegokt hebben komt de samenleving ter redding. Vervuilende industrie en legale uitbuiting verminderden dan wel in West-Europa enkel om op te duiken waar kosten voor menswaardig werk en milieu genegeerd kunnen worden. De vervuiling hebben we verplaatst en ‘vrije’ handel maakt het mogelijk om goederen spotgoedkoop heen en weer te vervoeren over de wereld.

“It’s the economy stupid” bezweert ondernemersorganisatie VBO. De competitie met de ons omliggende landen verantwoordt fiscale cadeaus aan multinationals en regelgeving voor ‘flexibeler’ werken. Hele ecosystemen raken intussen ontwricht, massale uitsterving is reeds aan de gang, burn-out en depressie bereiken epidemische hoogte in het Westen ondanks de vliegreisjes en uitpuilende kleerkasten en frigo’s.

Waarvoor we op 12 mei dus nog maar eens de straat opgaan is omdat we het beu zijn dat de enige oplossing die geopperd wordt wanneer we tegen de muur lopen is: “wat als we er nu eens wat harder tegenaan lopen?” Die valse tegenstelling: te weinig doen is beter dan te bruusk actie ondernemen konden we ons veertig jaar geleden permitteren. Vandaag niet meer. Het is NU dat we zoals het Verenigd Koninkrijk klimaatverandering als noodtoestand moeten erkennen en ernaar handelen. Geen partijpolitieke spelletjes meer maar een keuze voor een geloofwaardige toekomst graag.

Daarom, ondanks weer en wind, trekken we zondag nogmaals de straat op.

Tijs De Geyndt is vrijwilliger bij Climate Express.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.