‘Welkom in Vlaanderen: waar busritjes duur en pick-uptrucks spotgoedkoop zijn’

Rijden met vervuilende, gevaarlijke en plaatsvretende pick-uptrucks is in Vlaanderen fiscaal voordeliger dan rijden met een kleine wagen. Dat doet Marie Desrousseaux van de Bond Beter Leefmilieu de wenkbrauwen fronsen. Het stoot hen tegen de borst dat Vlaanderen zich wel bewust is van het probleem, maar geen actie onderneemt. Tegelijkertijd treuzelt Vlaanderen om haar eigen mobiliteitsbeloftes na te komen en blijven cruciale investeringen in gedeeld en elektrisch vervoer achterwege.

Pick-up trucks zijn zwaarder, gevaarlijker, stoten meer uit én… ze zijn hyperpopulair in ons land. Momenteel rijden er zo’n 65.000 op onze wegen, 63% meer dan tien jaar geleden. Samen met het Verenigd Koninkrijk zijn we dé pick-uptruckers van Europa. In België zijn er 41,3 pick-ups per 100.000 inwoners. Nederland heeft er 3, Frankrijk 16,1 en Duitsland 21,9.

De oorzaak? Deze mastodonten hoeven geen Belasting op Inverkeerstelling (BIV) te betalen en genieten van een lagere jaarlijkse verkeersbelasting. Terwijl je met een reguliere wagen, over een periode van tien jaar, gemiddeld €12.800 aan belastingen betaalt, komt een bestuurder van een pick-up er vanaf met amper €1.570 (een achtste).

Wanneer die pick-up dan nog eens wordt aangedreven door LPG, dan komt er nog een voordelige accijnsbelasting bovenop, waardoor je nog eens tussen de €10.000 en €14.000 per jaar uitspaart.

Onderzoek toont aan dat ongevallen met pick-uptrucks 2,5 keer dodelijker zijn én dat bestuurders gevaarlijker rijgedrag vertonen.

Natuurlijk zijn de kosten van deze pick-uptrucks er wel, maar ze worden afgewimpeld op de maatschappij. Een Ford Ranger en Dodge RAM 1500 stoten dubbel zoveel CO2 per kilometer uit als een Renault Clio of Volkswagen Golf. Bovendien wegen ze ook nog eens het dubbele van een reguliere wagen en zijn ze een stuk hoger, waardoor ze nog eens gevaarlijker zijn bij ongevallen.

Onderzoek toont aan dat ongevallen met pick-uptrucks 2,5 keer dodelijker zijn én dat bestuurders gevaarlijker rijgedrag vertonen. Door hun afmetingen palmen pick-up’s ook vaak meer dan één parkeerplaats in waardoor ze veel beslag leggen op onze beperkte publieke ruimte. Vraag is of dit allemaal nodig is: met onze gebetonneerde Vlaamse wegen in een relatief vlak landschap lijken de rationele argumenten om met een pick-uptruck te rijden, uitermate beperkt.

En terwijl deze voertuigen spotgoedkoop blijven rondrijden, wordt het duurzaam mobiliteitsbeleid van Vlaanderen maar niet op gang getrokken. Integendeel zelfs, we lijken achteruit te tuffen. In 2019 schafte minister van Energie Zuhal Demir de subsidies voor de aankoop van elektrische personenwagens af. Terwijl het aanbod van De Lijn gevoelig krimpt, blijven de ticketprijzen maar stijgen. De elektrische bussen lopen al jaren vertraging op, ondanks eerdere beloftes en het blijft maar wachten op de volledige uitrol van basisbereikbaarheid en Mobility as a Service. De voorbeelden stapelen zich op.

De Vlaamse regering lijkt haar mobiliteitsbeloftes (tegen 2050 nul verkeersslachtoffers, nuluitstoot en een vlotte mobiliteit) zelf niet bepaald serieus te nemen. Het fiscaal beleid omtrent pick-uptrucks is dé illustratie van de falende Vlaamse mobiliteitsvisie. Tegelijk staat de laksheid rond pick-uptrucks in schril contrast met de ernst van het probleem.

Het fiscaal beleid omtrent pick-uptrucks is dé illustratie van de falende Vlaamse mobiliteitsvisie.

Sinds Vlaams minister van Financiën Matthias Diependaele in 2020 beloofde om deze regeling te hervormen, bleef het muisstil. De kans is groot dat onze Vlaamse ministers zich zullen verstoppen achter het communautaire hoekje van dit dossier: de afspraken tussen de regeringen rond de definitie van de ‘lichte bedrijfswagen’.

Echter, de gewesten mogen zelf de bedragen van hun verkeersbelastingen namelijk helemaal bepalen. Wallonië heeft dat trouwens al gedaan en brengt pick-uptrucks onder in het belastingstelsel van personenwagens.

Vlaanderen kan dit ook. Vooruit met de geit!

Marie Desrousseaux is mobiliteitsexperte bij de Bond Beter Leefmilieu.