Diagnose zonder medicijn

Flink twee weken na de diagnose ben ik nog altijd moe. Niet alleen maar moe, maar uitgeput. Zodra ik twee van de twintig dingen doe die ik anders doe op een dag, moet ik rusten. Dat is het resultaat van mijn besmetting met dengue, of knokkelkoorts, zoals de ziekte in veelzeggend Nederlands heet. Ik kom er wel weer, stapje voor stapje. Minstens dertien van mijn medeburgers overleefden het niet. En de overheid? Die staat erbij en kijkt ernaar. 

  • Straat Mijn straat in de vroege ochtend, waar afvalwater bij gebrek aan goten en waterleiding gewoon gedumpt wordt: een paradijs voor muggen! Straat

De ‘epidemie’ brak los half oktober. Dengue wordt veroorzaakt door de tijgermug, die anders dan de malariamug vooral overdag steekt. De symptomen lijken heel erg op die van malaria, zeker in eerste instantie: hoge koorts, spier -en gewrichtspijn, algemene malaise. Het verschil met malaria is dat er geen behandeling voor is, behalve dan koortsbestrijding met paracetamol, en platte rust. Wél behandelen is gevaarlijk en in sommige gevallen dus ook dodelijk: dengue kan immers bloedingen veroorzaken, en wie medicijnen neemt die het bloed verdunnen, zoals ontstekingsremmers, vergroot de kans daarop.

Een eenvoudige test

Nu valt een besmetting met dengue makkelijk vast te stellen via een bloedonderzoek. Dat is wat ik deed nadat ik op een paar uur tijd ineens alle energie uit mijn lijf had voelen vloeien en hoge koorts kreeg. Dezelfde avond nog wist ik wat er aan de hand was en kroop ik onder de lakens, met een tablet paracetamol af en toe en veel water en fruit. Maar ik heb geld. Het is er niet erg veel, maar het is er wel genoeg om in dit soort van situaties voor de beste oplossing te kiezen. Ik betaalde 16500 FCFA voor de testen op malaria, dengue en nog wat dingen, en 5000 voor de consultatie. Voor nog 4500 FCFA extra had ik ook een voorraadje paracetamol en vitamines. Alles samen 26000 FCFA ofwel 40 euro. Een onverwachte kost, zeker, en dat nieuwe kleedje in de mooie panje die ik cadeau kreeg, zal dus niet voor meteen zijn, maar de kinderen, mijn man of ik gaan er geen bordje rijst minder om moeten eten.

Minimumloon

Reken even mee. Het wettelijke minimumsalaris (SMIG) in Burkina Faso is 32000 FCFA (net geen 50 euro). Sommige mensen krijgen meer dan dat minimum natuurlijk, maar heel velen, zeker in de informele sector, verdienen ook maar half zo veel. Zelfs als er in je gezin twee of drie mensen zijn die dat bedrag binnenhalen, hoe hou je dan na het betalen van huur, water, elektriciteit en eten voor een hele maand en meestal een hoop monden in godsnaam nog 10000 FCFA over voor een dengue-test? Laat staan dat je de test ook nog kan laten interpreteren tijdens een doktersbezoek of dat je jezelf kan aansterken met een heel klein beetje comfort food. En wat als ineens drie of vier mensen tegelijk in huis hoge koorts krijgen?

Iedereen dokter

Het is niet alleen een kwestie van centen. Veel mensen doen ook de malariatest, die in het dispensarium in de wijk normaal niet meer dan 500 FCFA kost, niet. Ze geven er de voorkeur aan om de 500 FCFA van de test meteen uit te geven in de apotheek, voor een driedaagse kuur tegen malaria. Baat het niet, dan schaadt het niet, lijken ze te denken. Het schaadt natuurlijk wel. Net als andere ziektes is malaria voortdurend in ontwikkeling en de muggen creëren resistentie. Maar automedicatie is wijd verspreid in Burkina Faso. Het is een verleidelijke oplossing, zo zelf beslissen over je gezondheid. Zelfs in een privé-kliniek moet je meestal een paar uur wachten voor je aan de beurt komt. In de openbare ziekenhuizen en dispensaria komen daar nog vele uren bij, er is geen bank om op te zitten, en van alle ziekte en ellende om je heen dreig je alleen maar nog zieker te worden. De meeste medicijnen, ook antibiotica, kan je bovendien vrij krijgen in om het even welke apotheek. Zolang er maar geld op tafel komt, is alles mogelijk.

Een goedaardige ziekte

Natuurlijk is de enige oplossing tegen dit soort van plagen de muggenbevolking indijken. Die verantwoordelijkheid wimpelde de Minister van Volksgezondheid tijdens een persconferentie op 8 november netjes af op de gemeenten én op de bevolking zelf. Hij waarschuwde – heel verstandig – ook voor de gevaren van automedicatie en hij wees op het belang van testen. Hij zou moeten weten dat één zo’n tussenkomst het gedrag van de mensen niet kan veranderen, dat er doorgedreven sensibilisering nodig is, en vooral: dat de testen voor deze en andere ziektes beschikbaar en toegankelijk moeten zijn. In het geval van een epidemie is het minste wat een overheid in een land als dit kan doen toch wel de testen gratis of bijna gratis verstrekken. Geen woord daarover. De minister riep op tot kalmte en hij waagde het zelfs dengue een ‘goedaardige’ ziekte te noemen. Ik kon niet anders dan me afvragen wat zijn antwoord zou zijn geweest op ebola, als die niet op miraculeuze wijze buiten de Burkinabè grenzen was gebleven.

Staking en brochettes

De manier waarop de overheid deze epidemie in de hoofdstad en een aantal andere steden aanpakt, is symptomatisch voor het hele beleid. Een jaar na de zo lang verwachte verkiezingen (29 november 2015) slinkt de hoop op beterschap nog elke dag. De president en zijn ploeg blinken maar in één ding uit: een absoluut gebrek aan visie. De ontevredenheid is overal. In volle malariaseizoen en met de dengue-epidemie daar nog bovenop legden de gezondheidswerkers in de openbare sector 72u lang het werk neer, in veel gevallen zonder een minimumservice. Hun staking was niet de enige. De meeste van die acties kunnen op veel steun en begrip van de bevolking rekenen maar een echte algemene mobilisatie, zoals in de aanloop naar de volksopstand van oktober 2014 is voorlopig ver te zoeken. Iedereen lijkt vooral voor zijn eigen deur te strijden op dit moment, en daarnaast probeert iedereen de touwtjes aan elkaar te knopen, op het einde en zelfs al in het begin van de maand. Intussen vermenigvuldigen de evenementen zoals ‘Festigrill’ (festival van brochettes en andere grillades) zich maar. Het stadsvolk dat net wel die 10000 F voor een avondje uit heeft wordt er met succes mee in slaap gesust.

Ruilhandel

En verder? De criminaliteit, in de stad, maar nog veel meer op het platteland, bloeit. De zelfverklaarde volksmilities van de koglweogo blijven hoge toppen scoren, onder het goedkeurend oog van een minister van veiligheid die ook die overheidstaak op de bevolking heeft afgeschreven. De stroomonderbrekingen van vier of vijf uur volgen elkaar ook in dit ‘winterse’ seizoen op, en in Le Foyer leven we al maanden systematisch uit ‘bidons’ omdat er alleen ‘s morgens vroeg of ‘s avonds laat water uit de kraan komt. 
Justitie blijft één grote koehandel. Zo werd ook de voormalige premier Luc Adolphe Tiao, die net als Blaise Compaore en co door het Hooggerechtshof in beschuldiging is gesteld, voorwaardelijk in vrijheid gesteld, zogezegd om medische redenen. De ruil kon echter niet helderder zijn: op de dag van zijn vrijlating werden drie leden van de ex-RSP (het voormalige presidentiële regiment dat in september 2015 een staatsgreep pleegde) door Ivoorkust aan Burkina Faso uitgeleverd. Zo komen we er op een dag zeker: voor de koppen van verwaarloosbaar volk als die ex-RSP’ers, komt op een dag ook voormalig buitenlandminister Djibril Bassolé vrij, en waarom ook niet de voorman van de staatsgreep zelf, Gilbert Diendere?
Bij alle urgenties die Burkina Faso boven het hoofd hangen, vindt de ministerraad nog de tijd om te debatteren over de vraag of Yacouba Isaac Zida, premier in de transitieregering, nu wel of niet de rang van generaal had mogen krijgen. Het lijkt wel alsof het beeld van Zida die in 2020 de presidentsverkiezingen wint, de hele regeringsploeg permanent nachtmerries bezorgt.

Er zit niet veel anders op dan – tussen mijn verplichte rustpauzes in – vooral te genieten van wat ik zelf probeer te doen en van wat vele anderen moedig blijven doen. Met kleine middelen werken aan grote kwaliteit, en elke dag, hoe onrechtstreeks ook, blijven roeren in de ziel van iedereen die daar maar een beetje voor open staat. 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Sociaal ondernemer in Burkina Faso

    Mien De Graeve verhuisde in september 2012 naar Burkina Faso. Ze werkte er een jaar lang als vrijwilliger voor het online microfinancieringsplatform Zidisha.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.