Mijnbouw les 1: Megaminería

Goud wordt schaarser met de dag en de meeste van ’s werelds rijkste goudaders zijn reeds uitgeput. Dit maakt de jacht naar goud echter niet minder lucratief. Vanaf het jaar 2000, door een onophoudelijke stijging van de goudprijs, lieten grote multinationale mijnbouwbedrijven hun oog vallen op lonkende voorraden in onder andere Zuid-Amerika en Afrika. De resterende goudaders laten zich niet  zo makkelijk ontginnen en nieuwe technologieën werden ontwikkeld om de vaak versplinterde en verspreide gouddeeltjes alsnog te kunnen winnen. En zo ontstond de ‘Megaminería’.

 

  • © Emma Timmerman Kori Chaca, Bolivia. (09.11.13) © Emma Timmerman
  • bron: CEPA Kori Kollo, Bolivia. Voorgaande mijnsite van Inti Raymi, tevens in het Oruro-district. bron: CEPA
  • bron: wikipedia Chuquicamata (Chuqui), Chile. 's Werelds grootste open-pit kopermijn én met een diepte van 850m is het de op één na diepste pit. bron: wikipedia
  • bron: www.fwbcanada.ca Cerro de Pasco, Peru. Open-pit zilvermijn die letterlijk aan de rand van een stad van 50.000 inwoners ligt. bron: www.fwbcanada.ca
  • bron: servindi.org Toquepala, Peru. Open-pit kopermijn, die aan de oppervlakte 2,5km breed is en meer dan 700m diep. bron: servindi.org

Een immense put

Open-pit mijnbouw past men toe op ertsarme lagen of goudaders van lage kwaliteit, wanneer het goud niet zomaar met het blote oog te zien is, maar de partikels verspreid zitten in tonnen rots. Om hieruit één gram goud te ontginnen, dient men drie ton “berg” te verplaatsen en te verbrokkelen. In praktijk betekent dit dat men de oppervlakte uitgraaft, door het gebruik van grote hoeveelheden explosieven. Deze rotsachtige materialen worden daarna vermalen en verder behandeld. Doorheen het verloop van de mijnoperatie ontstaat er op die manier een diepe kegelvormige kuil, waaruit alle materiaal is weggevoerd. Deze put bereikt doorgaans een diepte van 200 tot 500meter en kan aan de oppervlakte een diameter bereiken van zo’n 1000meter. Dit betekent dat om een significante hoeveelheid goud te kunnen ontginnen, men honderden tot duizenden tonnen aarde moet delven. Het gevolg is de totale verwoesting van enorme oppervlaktes.

Artificiële piramides

De ontgonnen materialen worden fijngemalen en vermengd met water tot er een dikke brei ontstaat waarmee men trapsgewijs nieuwe bergen bouwt. Deze piramidevormige bergen kunnen tot 60meter hoog worden en aangezien men tonnen rots en steen moet exploiteren om wat goud te kunnen ontginnen, kunnen ze  tot 100hectaren in beslag nemen.

Over de trappen worden leidingen aangelegd die de berg permanent besproeien met een mengsel van water met cyanide. De duur van deze besproeiing hangt af van de grootte van de piramide, maar duurt over het algemeen meer dan een maand.

Chemisch goedje

Cyanide trekt goudpartikels aan, zoals een magneet metalen aantrekt, en door de permanente infiltratie van cyanide in de bodem, wordt het goud daaraan onttrokken. Deze chemische soep, geladen met goud, wordt vervolgens naar een bad geleid. Via deze methode slaagt men erin 60 tot 80% van het aanwezige goud uit de piramides te ontginnen.

Daarna moet de cyanide uiteraard weer van het goud gescheiden worden, zodat men enkel het goud overhoudt. Dit gebeurt door toevoeging van chemische en fysische samenstellingen die het waardevolle metaal van zijn oplossing scheiden. De meest gebruikte methodes voor deze splitsing zijn de absorptie met carbon of het neerslaan met zink (Merrill-Crowe methode).

Cyanide is dodelijk

Cyanide is een chemische substantie, die bestaat uit een carbon- en een nitraatatoom, door 3 verbindingen geconnecteerd. De hoofdeigenschap is dat het verbindingen kan aangaan met metalen en het een oplosbare samenstelling kan vormen met water. Cyanide is echter hypertoxisch en erg gevaarlijk voor zowel planten, dieren, als mensen. Hoewel cyanide ook in de natuur voorkomt, treffen we het daar enkel zodanig lage dosissen aan dat het ongevaarlijk is.  Artificieel geproduceerde cyanide daarentegen, zoals ze bij de ontginning van goud gebruikt wordt, vormt een ernstige bedreiging voor mens en milieu. De blootstelling van dit type cyanide kan dodelijk zijn voor mensen. Het kan makkelijk opgenomen worden via de slijmvliezen, ingenomen of ingeademd worden. Vooral het laatste is de meest dodelijke vorm, omwille van de snelle verspreiding in het lichaam; 50 milligram cyanide-waterstof-damp is fataal. Langdurige blootstelling aan een cyaniderijke omgeving kan heel wat klachten met zich meebrengen: hoofdpijn, verlies van appetijt, zwakte, misselijkheid, duizeligheid en irritatie aan de ogen en luchtwegen.

Voor planten en dieren is cyanide extreem giftig. Het kan het voortplantingsstelsel van planten geheel aantasten of ze verdwijnen gewoonweg. Wanneer dieren in contact komen met cyanide, bijvoorbeeld vervuild mijnwater, sterven ze onmiddellijk.

Open-pit mijnen gebruiken dagelijks een enorme hoeveelheid cyanide: om een kilo goud te ontginnen heeft men 140 tot 160kilogram cyanide nodig. Maar er zijn gevallen, afhankelijk van het type gesteente, dat men tot 1250kilogram nodig heeft.

Na de goudontginning van de piramides, blijven deze blootgesteld aan de lucht en deze bevatten ook nog chemische componenten naast cyanide. Deze hopen worden overgebracht naar een ‘dique de cola’, een dijk, maar deze zijn niet helemaal veilig want op de lange termijn komen er vaak scheuren en/of gebeuren er accidenten die de giffen vrijlaten in de natuur. Bovendien worden tijdens het proces veel afdankertjes of overtollige materialen geproduceerd die blootgesteld blijven aan wind en regen en die zo voor vervuiling van andere zones zorgen.  In het geval van water, moet een bedrijf de concentratie van cyanide en andere metalen eerst uitzuiveren vooraleer het water opnieuw in het milieu terecht komt. Meestal gebruiken ze hiervoor het systeem van natuurlijke mitigatie, wachtende tot de cyanide met de tijd vervliegt. Laat het duidelijk zijn dit een erg risicovolle business is…

Megaminería in enkele cijfers

Een open-pit mijn die dagelijks 25.000 ton rots verwerkt, produceert dagelijks:

  • 50.000 ton afgedankte, onvruchtbare grond
  • 240.000 ton kooldioxide (een equivalent van een reis van 1.300.000 kilometer met de auto)
  • 35.500.000 liter water (dat is 400 liter per seconde, drinkbaar water welteverstaan)
  • 3 ton cyanide
  • gemiddeld 25 kilogram goud

Is het dat werkelijk waard?

Wik het nog eens goed vooraleer je gouden juwelen koopt, breng je goud opnieuw in omloop, investeer niet in goudmijnbouw en ga na waarin je bank belegt vooraleer je je spaargeld toevertrouwd, want aan goud zit er een vies smaakje.

Is goud eerlijk? Lees het verder ook op www.catapa.be of bekijk de tips op www.goudeerlijk.be.

Voor de Spaanstaligen onder ons, een grote dank aan CEDIB voor het ter beschikking stellen ontzettend veel interessante informatie: www.cedib.org

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.