‘Geen knuffel- en pamperbeleid.’ De misplaatste uitspraak van Staatssecretaris Francken

Beste mijnheer Francken,

Ondertussen ben ik ongeveer anderhalf jaar voogd van tien Niet Begeleide Minderjarige Jongeren. Tjonge jong, worden die hier nogal geknuffeld en gepamperd!

Vorige maand zijn twee van mijn jongeren op een disciplinaire transfer gezet na een vechtpartij en ruzie in het opvangcentrum waar zij al meer dan een jaar verbleven.

De eerste jongen werd met een plastic zakje en een rugzak, dat was alles wat hij kon dragen, op weg gestuurd met een plannetje en een ticket. Van zijn huidige opvangcentrum in de provincie Antwerpen, naar een centrum in Limburg 112 km verder. Op het allerlaatste moment werd ik op de hoogte gebracht. Ik kon mij niet vrijmaken omdat ik op dat ogenblik aan het werk was. De jongen was meer dan 3 uur onderweg, totaal ontredderd. Hij had geen afscheid kunnen nemen van zijn klasgenoten waarmee hij een jaar samen in de klas zat. Weg van zijn vrienden, weg van zijn school, weg van zijn juffen, kortom weg van alles en iedereen. Van het ene op het andere moment. Hij was doodongelukkig.

Ook zijn kleding, schoenen, schoolgerief moest-ie achterlaten, het was te veel om te dragen tijdens de lange trip met het openbaar vervoer. Niemand van het centrum vertelde me over de spullen die waren achtergebleven. Het is de jongen zelf die mij radeloos vertelde dat hij maar 1 paar schoenen en slechts en beetje kleding mee had. Ik heb toen, een halve week na de transfer, het centrum gevraagd om zijn achtergebleven bezittingen bijeen te zoeken en voor mij klaar te zetten. Dat hebben ze ook gedaan.

Bijkomend “detail”: de jongen is op transfer geplaatst op 2 weken voor zijn “grote” interview bij het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen (CGVS), dit was toen ook al geweten in het centrum. Ik denk dat de stress, de druk en de spanning al groot genoeg waren op dat moment zonder die transfer er nog eens bij.

De tweede jongen is een week later weggestuurd en aangezien ik al bijzonder boos was heeft het centrum mij in dit geval tijdig op de hoogte gebracht. Deze keer kreeg ik de kans om hem zelf weg te brengen, naar een centrum in West Vlaanderen 120 km verder. Zelfde verhaal. Alleen is deze jongere nog veel kwetsbaarder dan de eerste. Ik heb hem reeds geruime tijd geleden met prior aangemeld bij Jongerenwelzijn en we zijn volop een oplossing voor begeleiding en psychologische opvolging voor hem aan het zoeken …… de transfer heeft hier echt geen goed aan gedaan.

Ik snap wel dat er af en toe sancties nodig zijn. Ik snap ook hat het runnen van een opvangcentrum niet eenvoudig is. Ik denk echter dat er resultaat kan worden geboekt met aandacht voor de jongeren en veel meer dialoog. En waar nodig: professionele hulp en bijstand.

Doodongelukkig

De manier waarop er nu met deze jongeren wordt omgegaan is intriest. De sanctie staat absoluut niet in verhouding tot wat zij hebben uitgespookt. Ik heb hier echt het gevoel dat men binnen de centra gewoon het probleem oplost door het weg te sturen. Een gemakkelijkheidsoplossing die voor het centrum zelf wel een oplossing geeft maar ten koste gaat van de jongere.

Die jongens zijn doodongelukkig, het kleine beetje stabiliteit dat zij hebben opgebouwd wordt plots terug aan diggelen geslagen. Hoe kunnen wij van hen verwachten dat zij nog iemand gaan vertrouwen?

Die jongens zijn doodongelukkig, het kleine beetje stabiliteit dat zij hebben opgebouwd wordt plots terug aan diggelen geslagen. Hoe kunnen wij van hen verwachten dat zij nog iemand gaan vertrouwen? Ze waren al onthecht en nu gebeurt dit gewoon opnieuw.

Het resultaat is dat zij een emotionele muur opbouwen, dat zij “verharden”. Ik dacht dat we dit net probeerden te vermijden. Toch? We zijn hier in mijn ogen een bron voor verzet aan het opbouwen. Wat belet een wat labiele jongere om het “op te geven”. Ze hebben al niks, dus wat hebben ze te verliezen wanneer er toch niemand om hen geeft? Is dit nu net geen voedingsbodem voor mogelijke radicalisering ?

Er zijn geen winnaars bij deze transfers. De jongens verliezen hun vrienden, hun school en al hun houvast.

De enige rode draad, de enige houvast op dat ogenblik zijn wij, de voogden. Echter, waar de Dienst Voogdij steeds tracht rekening te houden met de geografische factoren zodat voogd en pupil op de kleinst mogelijke afstand van elkaar verblijven. Om toch maar zo veel mogelijk kansen voor contact te bieden.

De disciplinaire transfers druisen daar helemaal tegen in. Dat wil ook zeggen dat je als voogd opeens uren moet rijden en enorme afstanden moet afleggen om je pupillen te kunnen zien en spreken. Het zijn alleen nutteloze uren in de wagen, uren waar niemand iets aan heeft en die er voor zorgen dat je minder tijd met je pupillen kan doorbrengen. Dus die rode draad voor hen, die houvast, wordt ook dunner. De kosten voor verplaatsingen, lopen nodeloos op. Wat bereikt men hier mee, met dit spel zonder winnaars.

Mijn vraag

Als voogd, toch de juridische vertegenwoordiger van de jongere, word je hier totaal niet bij betrokken. Alles gebeurt zonder enig overleg. Integendeel, je wordt volledig buiten spel gezet. Is dat normaal? We behandelen onze eigen kinderen wanneer ze volop puberen toch ook niet op deze wijze? Waarom doen we dit dan met deze meest kwetsbare groep kinderen wel?

Ik wil dan ook heel graag aan alle betrokken partijen, inclusief onze staatssecretaris, de nodige en ernstige aandacht vragen om dit probleem op te lossen op een goede, duurzame, humane en pedagogisch verantwoorde wijze met het oog op de belangen van de jongeren. Zo’n vraag afdoen als “knuffel- en pamperbeleid” lijkt mij, op zijn minst gezegd, bijzonder misplaatst.