Is de walvisjacht in Japan verdedigbaar?

Japan stapte woensdag uit de Internationale Walvisvaartcommissie (IWC). Voor het eerst in meer dan 30 jaar kan zo vanaf juli de commerciële vangst op walvissen voortgezet worden.

Dat dit niet vroeger gebeurde, is te danken aan een uitzondering die jarenlang werd gemaakt. Deze liet Japan toe om een beperkt aantal walvissen per jaar te vangen voor ‘wetenschappelijke doeleinden’. Maar in 2014 al oordeelde het Internationaal Gerechtshof dat de wetenschappelijke motivatie niet klopt en de jacht bijgevolg illegaal is.

Japan reageerde op deze uitspraak door een nieuwe vergunning uit te schrijven die de vangst zou terugbrengen tot jaarlijks 333 dwergvinvissen in de Zuidelijke Oceaan. Deze vergunning loopt tot in 2027, maar is nu dus niet meer relevant. Al jarenlang tracht Japan om een verdergaande toestemming te verkrijgen, maar in september werd dit opnieuw geweigerd door de internationale organisatie. Tokio reageert hier nu op door de IWC te verlaten en vanaf volgende zomer de commerciële vangst te hervatten, weliswaar beperkt tot de exclusieve economische zones en territoriale wateren.

Gruwelijke drijfjacht

Walvisvangst is gelinkt aan The Cove, The Cove is gelinkt aan Taiji. In dit vissersstadje werd in 2008 de Academy Award-winnende documentaire vastgelegd die het internationale debat aanvuurde. Via verborgen camera’s filmde de filmploeg geleid door Louie Psihoyos de gruwelijke drijfjacht. Door een geluidsmuur te creëren drijft een reeks boten de dolfijnen naar een baai waar ze worden neergestoken tot de zee bloedrood kleurt. De oproep tot actie was immens succesvol en Taiji werd terstond berucht en wereldberoemd.

De daaropvolgende acht jaar zouden activisten aan het begin van het jachtseizoen toestromen en de jacht verhinderen. Maar dit riep de praktijk geen halt toe en tot op vandaag wordt van september tot maart in Taiji op walvisachtigen gejaagd. Waar de documentaire wel in slaagde was het polariseren van actievoerders tegenover de lokale bevolking, of ‘milieuactivisten’ tegen ‘traditionalisten’. Aan een zijde werd Japans gesproken, aan de andere Engels en van dialoog was geen sprake.

Begin december belandden we al liftend in Taiji, niets doet vermoeden dat dit het dorp is van de ‘mass muderers’ of ‘dumbass shit’ uit The Cove. De kustlijn tussen de bergen is rustgevend en vissersbootjes liggen kleurrijk langs de waterkant.

‘Globalisatie maakt het wereldwijd hard voor kleine dorpen om hun levensstijl te behouden en economisch staand te blijven. Toch wordt hun stem amper gehoord’

Al zo’n 400 jaar leven de vissers in Taiji van de walvisvangst, velen zetten het werk voort van hun overgrootvaders. Ze hebben hun identiteit deels te danken aan de traditie en doorheen de 17de eeuw waren ze met trots de uitvinders van gesofisticeerde vangtechnieken. Met amper toegang tot schoon water was landbouw niet mogelijk en bij toeval ligt Taiji langs een migratieroute van walvisachtigen.

Ondertussen is de traditie verouderd en geïndustrialiseerd, maar onafhankelijk hiervan moet rekening worden houden met de lokale gemeenschap. De internationale afkeur heeft de identiteit van Taiji veranderd en nu tracht men er halsstarrig aan vast te houden. Globalisatie maakt het wereldwijd hard voor kleine dorpen om hun levensstijl te behouden en economisch staand te blijven. Toch wordt hun stem amper gehoord.

Het gebrek aan dialoog ter plaatste wordt doorgetrokken naar het internationaal niveau. Wetenschappelijk bewijs toont aan dat de dolfijnen waarop gejaagd worden in Taiji niet met uitsterven worden bedreigd. Maar volgens kabinetschef Yoshihide Suga heeft de internationale gemeenschap hier geen oor voor en is hun oordeel reeds geveld. Hij spreekt van geen ‘tastbare stap naar verzoening’.

Tijdens de IWC-bijeenkomst in september werd de Japanse oproep tot hervatting van de commerciële walvisvangst resoluut verworpen. Voor Japan toont dit wederom aan dat het in de IWC niet mogelijk is om een co-existentie te zoeken van staten met verschillende opvattingen. Vandaar hun ingrijpende reactie.

Koeien, kippen en varkens

De walvisjacht doet vragen rijzen over dierenrechten in een bredere context en de menselijke impact hierop. Hoe kunnen we de drijfjacht afkeuren, maar de ellendige omstandigheden van koeien, kippen en varkens in het Westen toelaten? Dit betekent dat wat niet zichtbaar is goed te keuren valt.

Waarom voeren we enkel zo heftig actie als het dieren betreft waarmee we ons identificeren? Dit betekent dat dieren met een intelligentie gelijkaardig aan de mens anders moeten beoordeeld worden. En moet de aandacht niet verschoven worden naar met uitsterven bedreigde diersoorten (bijvoorbeeld tonijn)?

De oppositie tegen walvisvangst is zo goed als unaniem. Maar net zoals The Cove, zijn onze reacties vaak eenzijdig en is de ander zijn argument ook verdedigbaar. Door de dialoog open te houden kan beargumenteerd worden. Door de compromisloze houding van andere landen drijven we Japan uit de IWC, verder in de zee.