Quinoa, opkomst en ondergang van een superfood

Quinoa verscheen een tiental jaar geleden op de Europese markten en veroverde razendsnel de headliners op menu’s van hippe restaurants met een focus op een gezonde levensstijl. In tegenstelling tot sommige andere superfoods bleek quinoa geen snel overwaaiende hype, maar nestelde het zich in het consumptiepatroon van menig westerling.

Vandaag is het aanbod enorm doordat een zeer groot aantal boeren en bedrijven in de business stapte om een graantje mee te pikken van de ontdekking van het Andes graan door de westerse consument.

De vraag is echter tanend, elke week krijgen we een nieuwe superfood voorgeschoteld, de ogen zijn al lang niet meer op quinoa gericht.

Superfood succes

Het quinoa-avontuur van de boeren in Ayacucho, een van de armste regio’s in Peru, was een succes. Op vijf jaar tijd konden ze met de hulp van ontwikkelingsorganisatie Solid Food Peru evolueren van zelfvoorzienende landbouw met sporadisch kleinschalige activiteit op de lokale markt, naar een exportgerichte productie.

Op vijf jaar tijd evolueerden de boeren van zelfvoorzienende landbouw met een kleinschalige activiteit op de lokale markt, naar een exportgerichte productie.

Deze omschakeling betekende een aanzienlijke stijging van hun inkomen en welvaart. De boeren kunnen nu investeren in landbouwmachines en transport, hun huizen verbeteren en variatie brengen in hun dieet. Het contrast met de extreme armoede die slechts enkele jaren achter hen ligt, is enorm.

De landbouwers zijn klaar voor verdere ontwikkeling en beheersen de landbouwtechnieken, maar de prijseffecten van overaanbod en verzadigde markten loeren om de hoek en dreigen de met hard labeur opgebouwde welvaart te ondermijnen.

De weg naar verdere welvaartsverhoging loopt wellicht langs innovatie en diversificatie van de landbouwproductie. Momenteel zetten boeren volledig in op de cultivatie van het gewas dat aan het begin van het seizoen de hoogste opbrengst belooft.

De wispelturige Westerling

Dit maakt hen ongelooflijk kwetsbaar voor de wispelturigheden van de markt. Door in een seizoen verschillende markten te bedienen, verkleint de impact van prijsfluctuaties voor een bepaald product.

De implementatie van dergelijke strategieën vereist natuurlijk gedetailleerde informatie over de verwerkingskost van de gewassen en marktopportuniteiten, waarover de boeren doorgaans niet beschikken.

Zulke kennis is echter wel noodzakelijk om er voor te zorgen dat de boeren hun kosten van cultivatie kunnen dekken en op een geïnformeerde manier de gewassen voor het komende seizoen kunnen bepalen.

De boeren van Ayacucho worden hierin ondersteund door Solid Food Peru, en dit jaar ook door een team van vier KU Leuven studenten van de organisatie Academics for Development.

Tarwi, nieuw supervoedsel

De fenomenale biodiversiteit, gelinkt aan de klimatologische en geografische variatie van Peru biedt ongetwijfeld tal van mogelijkheden. Van het regenwoud in het noorden, tot de woestijn in het zuiden, van de kust in het westen tot het gebergte in het oosten, elke regio herbergt tal van inheemse granen, vruchten en wortels met kwaliteiten die gecommercialiseerd kunnen worden.

Kent u bijvoorbeeld tarwi al? Een lupineboon uit de hogere regionen van de Andes met een proteïnegehalte waar kikkererwten en quinoa enkel van kunnen dromen. Wie weet wordt dit wel de volgende superfoods op uw bord die de economische ontwikkeling van de boeren in Ayacucho ondersteunt.