In december stapten 75.000 deelnemers op in de klimaatmars. Steeds meer jongeren nemen deel aan het spijbelprotest. De stemmen voor het klimaat worden steeds luider en talrijker.
Er is een overvloed aan ideeën, maar iedere keer dezelfde vraag: ‘Wie zal dit betalen?’
We hebben in België een systeem van machten — de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. Dat systeem vertrekt vanuit een vertrouwen naar elkaar toe om ieders functie te respecteren, maar tegelijk is het nodig om kritisch te blijven ten opzichte van elke vorm van macht. Daar hebben we media — en veel humor — voor die vanuit een kritische blik de ballonnen kan doorprikken die worden opgelaten. Helaas gaat het tegenwoordig zodanig snel dat de ballonnen al gaan vliegen zijn voor ze doorprikt kunnen worden. Daarnaast wil men vanuit de verschillende machten steeds meer macht waardoor men het systeem gaat ondermijnen.
Maar er is ook de economische macht die een strijd voert die minder zichtbaar is. We horen wel eens iets over lobbygroepen, maar er een gezicht opplakken is lastiger. We richten ons dus vaak tot politici die ook maar mensen zijn in het oog van de storm. Politici die “hot” moeten blijven, willen ze een rol van betekenis spelen. Verschillende belangen die elkaars pad kruisen met meer en meer polarisatie tot gevolg. Zeker ook in het klimaatdebat. Jongeren die zich engageren, een overvloed aan ideeën van CO2-taks, gratis openbaar vervoer, klimaatwetten, investeringsplannen, enzovoort, maar eigenlijk iedereen met een eenzelfde vraag en antwoord. Wie zal dit betalen?
Het is net die angst die maakt dat we moeilijk stappen vooruit zetten. Misschien is het eens tijd om als samenleving te doen wat we onze kinderen aanleren, namelijk goed proberen te handelen. Laat ons een klimaat creëren waar de angst afneemt en waar er weer hoop kan zijn.
Een overheid moet bedrog van bedrijven aan banden leggen, maar ook een stap verder gaan
Een voorbeeld. Vandaag kan je kiezen voor groene stroom, maar om al een ballonnetje te doorprikken: meestal gaat het niet echt om groene stroom. Vaak gaat het over groene stroomcertificaten die men meermaals doorverkoopt in het buitenland. Als particulier denk je met andere woorden dat je goed handelt, maar mogelijk is dat niet het geval. Een overheid zou zulk bedrog vanuit bedrijven aan banden moeten leggen, maar zou zelfs nog een stap verder moeten gaan:
- Een energieleverancier dat meer dan 80 procent echte groene stroom zelf opwekt = 20 procent minder taksen
- Een energieleverancier die tussen 50 procent en 80% echte groene stroom zelf opwekt = 10 procent minder taksen
- Een energieleverancier die minder dan 50 procent echte groene stroom zelf opwekt = huidige taksen
Gezien onze elektriciteitsfactuur grotendeels uit taksen bestaat, is daar voldoende ruimte voor. Particulieren die voor goedkopere stroom kiezen zullen meer bijdragen aan een effectieve energie-omwenteling. Bedrijven die effectief meer in groene of hernieuwbare energie investeren, zullen meer winst kunnen maken.
Een transitie die we doormaken door ons geld dat we vandaag uitgeven gericht te investeren in wat we nodig hebben voor een betere toekomst, dat is een echte taxshift
Energieleveranciers kunnen, zeker met een toestroom aan klanten, de 80 procent groene stroom niet garanderen en zullen moeten investeren waardoor het verlies aan belastinggeld gecompenseerd zal worden. Het is een transitie die we kunnen doormaken door ons geld dat we vandaag uitgeven gericht te investeren in wat we nodig hebben voor een betere toekomst. Een echte taxshift.
Dat principe kan je vervolgens doortrekken naar andere sectoren. Wat betreft voeding kan je in plaats van subsidies aan boeren te geven, belastingen verlagen op gezonde en lokale (bio)voeding, waardoor je meer betaalt voor voeding dat van ver dient te komen. Zo stimuleer je multinationals om lokaal te gaan investeren. Kiwi’s kunnen gerust in Europa groeien.
Wie goed handelt, zal meer overhouden op het einde van de maand. Op die manier kom je los van het subsidiesysteem waar anderen meebetalen aan mensen die in de mogelijkheid zijn om grote investeringen te doen. Op die manier hoef je transportbedrijven (haven, luchthaven, …) niet op voorhand restricties op te leggen die men niet durft waarmaken vanwege jobverlies — want dat leidt tot een angstreactie -, maar stimuleer je hen om het anders aan te pakken qua uitstoot. Pakken ze het anders aan, dan zal dat ook voor hen tot meer winst leiden. Wie durft veranderen zal er de vruchten van plukken.
Rekeningrijden of een CO2-taks kunnen hetzelfde doen, maar helaas zijn er daarvoor te weinig echte alternatieven. Het openbaar vervoer loopt niet zoals het zou moeten en rekeningrijden zal er grotendeels voor zorgen dat de files verdwijnen voor diegenen die het kunnen betalen. Vertrek met andere woorden met wat we vandaag uitgeven en verplaats het. Naast meer goed handelen, speelt er meer. Als de overheid de richting kan aangeven waardoor er weer hoop kan zijn zal dit ook kunnen leiden tot meer vertrouwen in de overheid. Laat vertrouwen in elkaar nu net iets zijn dat we broodnodig hebben in een samenleving.
Bram Verdoodt is opleidingshoofd LSO bij Erasmushogeschool Brussel
Maak MO* mee mogelijk.
Word proMO* net als 2790 andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.
Meer verhalen
-
Nieuws
-
Nieuws
-
De Ontwikkelaars
-
Reportage
-
Nieuws
-
Nieuws