Het einde van het oude denken

Deze dagen toert de voorstelling The end of the world as we know it door België en Nederland. In CC ‘t Getouw droegen ontwerper Jan Leyssens, regisseur Ruud Horrichs en technicus Maurice Van de Velde een ode op aan de poëzie van dingen maken voor een betere wereld.

‘Het is een geschift boeiende tijd’, gaat performer en ontwerper Jan Leyssens van start in het cultureel centrum in Mol. Aan weerszijden van hem zitten leerlingen, zesdejaars. Jongeren die bijna het moment bereikt hebben waarop ze zelf een richting zullen kiezen. Bijna het moment om een rol op te nemen in de samenleving.

Het geroezemoes in Kempische tongval verstilt wanneer de theaterspots de technologische snufjes belichten die in het midden van de zaal staan. Je ziet een drone met warmtefolie - een minimaanlander -, een duplotreintje met afstandsbediening, een houten doos met een biolab in en twee bakken met plastic flessen met daarnaast drie machines op een rij.

De technologie is niet het punt, vertelt Leyssens. Het gaat om de intentie.

Samen stellen ze het proces voor dat de flessen doorlopen wanneer je er iets anders mee wil maken: een versnipperaar, een smeltmachine en een 3D-printer. Op een tafel staat een hologrammaker waarin een buste van J.F. Kennedy ronddraait.

We leven inderdaad een boeiende tijd. Technologie maakt zowat alles mogelijk. We kunnen met drones precisiebombardementen uitvoeren, maar diezelfde drones kunnen ook controleren of er geen illegale houtkap plaatsvindt in het regenwoud. De technologie is niet het punt, vertelt Leyssens. Het gaat om de intentie.

Met anekdotes, demonstraties, geweldige pleidooien en veel gepruts, veroveren Leyssens, regisseur Ruud Horrichs en technicus Maurice Van de Velde een plekje in het hart van hun publiek. Ze werpen samen hun blik op het potentieel van de “makersbeweging”, de beweging van mensen die technologie gebruiken om de wereld te veranderen, vaak vanuit notoire plekken als garageboxen of fablabs.

Het publiek leerde hoe de impact zich vermenigvuldigt wanneer het maakproces wordt opengegooid.

Leyssens en co brengen hoopvolle verhalen van jongeren die zelf het heft in handen namen. Zo is er het verhaal van Ritik, een tienjarige jongen uit Berchem die het beu was om saaie brillen te dragen, en daarop zelf een flamboyant exemplaar ontwierp nadat hij leerde hoe een 3D-printer werkte. Eén bril werd een hele brillenlijn.

Of het verhaal van Mick Ebeling, een Amerikaan die na het zien van een documentaire over oorlogsslachtoffers in Soedan naar de regio trok met een koffer vol machines, waaronder een 3D-printer. Hij ontwikkelde protheses voor mensen die een arm waren verloren in het oorlogsgeweld.

Op een groot scherm zagen de leerlingen de beelden van het moment dat Daniel, de jongen die Ebeling in de documentaire had gezien, voor de eerste keer opnieuw zelfstandig kon eten. Het bleef niet bij Daniel alleen - al snel leerden de dokters ter plekke werken met het materiaal en nam het aantal protheses dat er gemaakt werden toe tot één per week. Het publiek leerde hoe de impact zich vermenigvuldigt wanneer het maakproces wordt opengegooid.

The end of the world as we know it heet de voorstelling. Regisseur Ruud Horrichs legt uit waar die titel voor staat. ‘Hoewel het misschien onheildspellend klinkt, gaat de titel in essentie over een nieuwe, andere manier van kijken naar de wereld, die breekt met oude gewoontes. We kunnen onszelf vandaag niet meer serieus nemen als we afval dumpen in de oceaan of als we een sigarettenpeuk op de grond gooien,’ zegt hij. ‘Want we weten gewoon dat het slecht is. En klagende mensen die verwachten dat anderen met een oplossing komen, die zijn echt ouderwets. (lacht) De manier van naar de wereld kijken die we met de voorstelling verdedigen, is er eentje waarin je zelf de handen uit de mouwen steekt. En technologie is daarbij een prima hulpmiddel.’

‘De manier van naar de wereld kijken die we met de voorstelling verdedigen, is er eentje waarin je zelf de handen uit de mouwen steekt. En technologie is daarbij een prima hulpmiddel.’

Wanneer na de voorstelling de lichten weer aan zijn en het publiek de technologie aan het besnuffelen is, staat een groepje leerlingen geïnteresseerd rond de drone.

Ze hebben het over Arduino - waarmee Leyssens het duplotreintje bestuurde - dat één van hen thuis in de kast heeft liggen. Ze stellen Leyssens de vraag of het biolab op de scène iets te maken heeft met CRISPR. Van dat biolab hadden ze van gehoord via een podcast van tv-wetenschapskenner Lieven Scheire. Leyssens bevestigt. De leerlingen mompelen dat ze binnenkort die Arduino opnieuw van onder het stof gaan halen. Eens testen of ze er iets mee kunnen bouwen.

Het begint te kriebelen. En dat is precies de bedoeling van deze leerrijke, inspirerende voorstelling.

Leyssens’ en Horrichs’ betoog is de moeite waard. Het is een ode aan de wetenschap, maar vooral aan de wetenschappér. Een poëtisch manifest voor de techniek. Je maakt als publiek kennis met de makersbeweging, op een laagdrempelige manier. Maar het is vooral een hartverwarmend pleidooi voor mensen die het aandurven om zelf de handen uit de mouwen te steken.

Wie niet kan wachten om gewoon zélf aan het prutsen te slagen - wie graag bouwt, experimenteert of ontwerpt, of wie nood heeft aan een sprankeltje hoop in donkere tijden: boek een zitje, want dit is uw voorstelling.

 

Meer info: http://www.theendoftheworld.be/