Eind 2023 sloot het Latijns-Amerikaanse ontmoetingscentrum Mundana in Antwerpen voorgoed de deuren. MO* sprak met de bezielers, Lisa Couderé en Javier Perugachi. Ze namen de harde beslissing uit financiële overwegingen. Nu is het koppel op zoek naar nieuwe manieren om het werk verder te zetten.

‘Natuurlijk is naaien ook verzet.’ 50 jaar na de Chileense staatsgreep kijken we met Irma Prado naar de honderden vrouwen die tijdens de dictatuur de geschiedenis van hun land borduurden. Op die manier schreven ze mee aan de collectieve herinnering, legt de bevlogen Chileense curatrice uit.

“Cinemedicina”, zo noemt de Ecuadoraanse regisseur David Lasso films die wonden helen. Met “Guañuna”, over de verdwijning en moord op een 17-jarige student, wilde hij zelf zo’n documentaire maken. ‘Dat deze film zoveel mensen raakt, is omdat het leven in Latijns-Amerika onrechtvaardig is.’

Twee Latijns-Amerikaanse vrouwen blikken terug op een bewogen jaar. Christina Burneo praat vanuit de feministische beweging, Gabriela Bucher staat sinds kort aan het hoofd van Oxfam International. ‘Ngo’s volgden lange tijd de logica van vooruitgang en groei, zonder zich kritisch op te stellen.’

De oorspronkelijke bevolking van Paraguay staat er beroerd voor. Filmmaakster Arami Ullón draaide met “Apenas el Sol” een portret van de Ayoreo, een inheemse groep die langs alle kanten onder vuur ligt. Zelfs hun tranen weten niet waar ze moeten vallen.

Onder de noemer antikoloniaal feminisme kwamen in Latijns-Amerika de afgelopen decennia verschillende vormen van feminisme tot stand die zich niet herkennen in een Europees, blank en stedelijk feminisme. ‘Vroeger zei ik dat ik niet wist waar ik vandaan kwam, terwijl ik dat heel goed wist.’

‘Mensen met ontwikkelingsvisie zien water en bouwen een dam. Bij bomen denken ze aan goud of petroleum, en zelfs zuurstof wordt verkocht. Waar inheemse volken zijn, blijft de natuur bewaard.’ Een interview met Julio Cesar López Jamioy, leider van een beweging voor inheemse volkeren in Colombia.

De ervaringen van zwarte Brazilianen worden structureel weggelaten uit het publieke debat, ziet filosofe en schrijfster Djamila Ribeiro. ‘Als zwarte vrouw kun je in het Brazilië van Bolsonaro alleen bestaan als huishoudster of sekssymbool.’

‘Sociale bewegingen zijn de motor van verandering in de samenleving’, stelt de Franse socioloog Alain Touraine. Maar we hebben vaak te weinig door hoe ook zij veranderen. Vijftien jaar geleden domineerden de andersglobalisten het Latijns-Amerikaanse middenveld met het Wereld Sociaal Forum. Vandaag delen ultraconservatieve krachten er de lakens uit. ...

Boeren in Guatemala hebben geen aarde om te bewerken. Grote landbouwbedrijven nemen al de grond in beslag en exporteren het voedsel, terwijl de landelijke bevolking honger lijdt. Ongelijkheid is een structureel probleem in Guatemala. Ana Lucía en Patricia getuigen over het sociaal verzet op het platteland.

Elk jaar wordt lepra vastgesteld bij meer dan 200.000 mensen. 98 à 99 procent van de bevolking is immuun voor lepra en bij tijdige behandeling geneest 99,9 procent van de zieken. Toch blijft lepra een vloek en een stigma. MO* sprak daarover met Mathias Duck uit Paraguay, zelf genezen van lepra.

Zal het Colombiaanse vredesakkoord de problemen waarmee het Zuid-Amerikaanse land kampt oplossen? ‘De initiële inzet voor echte democratie is de strijd en mogelijkheid tot mobilisatie van de bevolking.’ Huber Ballesteros is activist en vakbondsleider. ‘Dit is geen gemakkelijke, maar essentiële opdracht voor vrede in Colombia. ...