Waarom zijn mensen ongelijk, onvrij en onmenselijk? Al eeuwen proberen historici die vragen te beantwoorden met allesomvattende verhalen. “Het begin van alles” toont dat de geschiedenis geen vast patroon heeft. Mensen kunnen altijd kiezen, stellen David Wengrow en David Graeber in hun nieuwe standaardwerk.

‘Het is jammer dat veel sociaal werkers zo stil en volgzaam zijn', vindt sociaal werkster Rukhsana Zubair. Zij maakt als brugfiguur in Bredene de verbinding tussen ouders, de school en de buurt. 'Het is net belangrijk dat mensen hun mening durven geven en met hun eigen ideeën komen.’

De een vindt hem een relschopper, de ander een genie. Het Chinese fenomeen Ai Weiwei is een man die van vele markten thuis is. Kunstenaar, cineast, activist, maar bovenal een onverschrokken luis in de pels. ‘Als je het in China niet eens bent met iemand, ben je al subversief.’

In Slovenië en tot ver daarbuiten werd auteur Drago Jančar overladen met prijzen. Hij gebruikt die bekendheid in de strijd tegen nationalisme en xenofobie. En ondanks de getroebleerde geschiedenis en actualiteit van Slovenië blijven twee dingen overeind in zijn romans: de liefde en de wilskracht van het individu om te overleven.

Hij is wel eens voor verrader uitgemaakt: de van oorsprong Jamaicaanse Wayne Modest is directeur van vier Nederlandse musea met een koloniale erfenis én roofkunst in de collectie. Die moet wat hem betreft zo snel mogelijk terug. ‘Er is veel ongeduld.’

‘Als aids niet het einde heeft betekend voor seks, zal COVID-19 niet het einde betekenen voor knuffelen en kussen.’ Historicus en bestsellerauteur Yuval Noah Harari is, verrassend genoeg, optimistisch over het effect van COVID-19 op de mensheid.

De Turks-Britse schrijver Burhan Sönmez werd in september verkozen tot nieuwe voorzitter van de wereldwijde schrijversorganisatie PEN International. MO* had een gesprek met hem over de vrijheid van verbeelding, over apolitiek verzet tegen onrecht en over literatuur als bindmiddel over grenzen heen.

Mogen westerlingen geen films over Afrika of vluchtelingen meer maken? Jawel, zegt directeur Orwa Nyrabia van het International Documentary Festival Amsterdam (IDFA). Maar waarom vinden Europeanen dat zij de westerse blik het beste kunnen bekritiseren? ‘Met macht moet je niet koketteren.’

In haar recent verschenen boekdebuut “Hoe luidt de stilte?” houdt cultuurjournaliste Virginie Platteau een filosofisch pleidooi voor stilte. Het is een roep om die stilte opnieuw ruimte en plaats in ons leven te geven. Al was het maar in verzet tegen het groeiend aantal decibels in onze oren.

Met zijn nieuwe roman “Dans le ventre du Congo” geeft Blaise Ndala de Congolezen die op Expo 58 in ons land werden tentoongesteld een stem. 'Dat een Congolese student vandaag nog aan de grens wordt tegengehouden, toont dat het zwarte lichaam nog altijd niet vrij is.'  

Hij kent het pessimisme van de rede, maar gelooft in het optimisme van de wil. Milo Rau is geen man die bij de pakken blijft zitten. Theaterdirecteur, cineast, essayist, onder al zijn hoedanigheden gaat een onvermoeibaar activist schuil die de controverse niet schuwt.  

Met "Stilte is mijn moedertaal" breekt Sulaiman Addonia onze verbeelding over het leven in vluchtelingenkampen open. Gie Goris trok met hem naar de donkere kamer waar hij zijn personages ontwikkelde. Een gesprek over stilte, seks en tradities. ‘Met elke nieuwe geliefde worden we opnieuw maagd.’