Historicus, onderzoeker én klimaatactivist Andreas Malm vindt het tijd dat de klimaatbeweging ophoudt braaf en timide te zijn. Daarvoor is de klimaatcrisis te nijpend geworden. De afbouw van fossiele brandstoffen wordt de inzet van een existentiële strijd tegen de industrie.’

Zonder bescherming van fundamentele arbeidsrechten op wereldniveau stevenen we af op meer sociale onrust, nationalisme en economische instabiliteit. Dat zegt Sharan Burrow, secretaris-generaal van het Internationaal Vakverbond, de grote mondiale vakbondskoepel. 

Twee Latijns-Amerikaanse vrouwen blikken terug op een bewogen jaar. Christina Burneo praat vanuit de feministische beweging, Gabriela Bucher staat sinds kort aan het hoofd van Oxfam International. ‘Ngo’s volgden lange tijd de logica van vooruitgang en groei, zonder zich kritisch op te stellen.’

De omslag naar groene energie heeft voor heel wat landen voordelen. Maar er zullen ook verliezers zijn, waarschuwt professor Thijs Van de Graaf (UGent). Wil België niet te ver achterop raken, dan moet het met een plan komen. ‘Als we alles zomaar aan de markt overlaten, komen er sociale bloedbaden.’

Ontmoet boswetenschapper en Europarlementslid Michal Wiezik. Haast eenzaam in een strijd tegen zijn eigen EU-fractie en de houtkapindustrie, voor strikte bescherming van de Europese oerbossen. ‘Duurzaam bosbeheer is een codewoord om alles bij het oude te laten.’

‘Dit is het antropoceen’, zegt VN-topman Achim Steiner: het tijdperk waarin de mens de planeet vormgeeft. Die omkering van rollen vergroot onze verantwoordelijkheid, zegt hij. ‘Ontwikkeling moet samen met de aarde gebeuren. Anders vernietigen we welzijn en vrijheid van armen en komende generaties.’

Het Amerikaanse magazine TIME verkoos Nemonte Nenquimo tot een van de honderd invloedrijkste personen van 2020. De 35-jarige Waorani-leidster won een rechtszaak tegen de Ecuadoraanse staat. ‘We moeten dingen leren van de westerse wereld, maar we moeten onze cultuur bewaren.’

Ook dit jaar kende mooie momenten. MO*redactrice Tine Danckaers blikt terug op een warme junidag in 2020, toen ze een ontmoeting bijwoonde tussen een kunstenares en een sterrenkundige. Het onderwerp van gesprek: de onderschatte kracht van de zon.

Er rust allang geen taboe meer op extreemrechts. Opvallend veel jongeren voelen zich wereldwijd aangetrokken tot de masculiene cultuur van bloed en bodem, complottheorieën en uitsluiting, al zit het discours van extreemrechts vol tegenstrijdigheden. Vanwaar komt die fascinatie? 

In 2020 sprak MO* met natuurbeschermingsbioloog Guy Pe'er over het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. 'Een ramp,' noemde hij het toen, 'voor boeren, voor de natuur, voor het klimaat en voor de democratie. Boeren verlangen naar een duurzaam landbouwmodel, maar worden vleugellam gemaakt.’

Met haar nieuwe “Handboek voor de circulaire economie” reikt freelance journaliste Isabelle Vanhoutte voorbeelden aan van alternatieven voor een economie die enkel op winst en ‘snel kapot’ gericht is. Kunnen we echt van een kleine revolutie spreken?

‘Een meer ecologische samenleving is er geen van gecreëerde schaarste, miserie en tristesse. Het is er een van overvloed, zorg en aandacht’, schrijft economisch antropoloog Jason Hickel in zijn nieuwste boek. ‘Beseffen dat het anders kan voelt als een bevrijding.’