Wat betekent het nieuwe Chinese methaanplan voor het klimaat?

China wil zijn uitstoot van methaan, het tweede broeikasgas na CO₂, verminderen. Dat is geen onbelangrijk voornemen, want het land is de grootste uitstoter van methaan ter wereld.

In november maakte China een langverwacht actieplan om zijn nationale methaanuitstoot te controleren bekend. Het broeikasgas methaan is, na koolstofdioxide (CO₂), de tweede grootste bijdrager tot de klimaatverandering.

Methaan maakt geen deel uit van het Chinese plan om voor 2030 de piek van zijn uitstoot te bereiken, dat plan richt zich enkel op CO₂. Maar het maakt wel deel uit van het plan om voor 2060 een netto-nuluitstoot van alle broeikasgassen te bereiken, stelt Xie Zhenhua, de Chinese huidige Bijzonder Klimaatvertegenwoordiger.

Dit plan heeft een groot geopolitiek gewicht, als symbool van klimaatsamenwerking tussen China en de VS.

Experts noemen het nieuwe methaanplan belangrijk om twee redenen. Het is van groot belang om de opwarming van de aarde terug te dringen door een krachtig broeikasgas aan te pakken. Bovendien heeft het methaanplan een groot geopolitiek gewicht, als symbool van samenwerking voor het klimaat tussen China en de Verenigde Staten.

Na de publicatie van het methaanplan legden de VS en China een gezamenlijke verklaring af over de aanpak van de klimaatverandering. Daarin herhaalden ze hun engagement om de uitstoot van methaan aan te pakken. Op een bijeenkomst beloofden de leiders van beide landen ook om hun samenwerking voor het klimaat te versterken.

Document op topniveau

‘China is de grootste uitstoter van methaan ter wereld. In sommige sectoren, zoals steenkool, is het bijna onmogelijk om de globale uitstoot terug te dringen zonder de medewerking van China’, zegt Ryan Driskell Tate, directeur van het steenkoolprogramma bij de Amerikaanse ngo Global Energy Monitor. ‘Dit plan is geen kleinigheid’, zegt Tate, ook al zet het geen doelstellingen voor methaanreductie of tijdlijnen uit.

Tate becijferde vorig jaar in een uitgebreid rapport dat de provincie Shanxi, het Chinese hart van de steenkoolproductie, ruwweg dezelfde hoeveelheid methaan uit steelkoolmijnbouw (13,1 megaton) uitstoot als de rest van de wereld samen (13,8 megaton).

Volgens het Chinese ministerie van Ecologie en Milieu, dat de leiding had over de publicatie van het methaanactieplan, is dit hét document op topniveau voor Beijing om de methaanuitstoot te beheren en te controleren.

In 2014 stootte China 55,3 miljoen ton methaan uit, zo vermeldde de tweede halfjaarlijkse update over klimaatverandering van de Chinese Volksrepubliek eind 2018. De grootste bronnen van uitstoot waren de energiesector (44,8%), de landbouw (40,2%) en de afvalsector (11,9%), volgens de laatst beschikbare cijfers die China vrijgaf.

Het effect van deze methaanuitstoot op de globale opwarming is vergelijkbaar met dat van 1,16 miljard ton CO₂, blijkt uit een studie uit 2022 van de internationale non-profit IGDP, onderzoeksinstituut Hillhouse en non-profit onderzoeksorganisatie Institute for Finance and Sustainability in Beijing.

Het Internationaal Energieagentschap (IEA) schat de methaanuitstoot van China in 2022 op 55,7 miljoen ton, goed voor 15,6% van de wereldwijde uitstoot. Van het Chinese totaal waren de energie-, landbouw- en de afvalsector respectievelijk verantwoordelijk voor 45,5%, 33,2% en 18,7% van de uitstoot.

Een krachtig broeikasgas

De methaanuitstoot terugdringen is essentieel om de klimaatverandering aan te pakken, omdat methaan een veel groter opwarmingsvermogen heeft dan CO₂. Het gaat om een 80 keer groter potentieel over een periode van 20 jaar en 30 keer groter in 100 jaar.

Tegelijk is de levensduur van methaan in de atmosfeer 7 tot 12 jaar, terwijl die van CO₂ 300 tot 1000 jaar is. Dat betekent dat de methaanuitstoot terugdringen een veel directere impact heeft op het vertragen van de opwarming van de aarde.

‘De methaanuitstoot beperken kan het tempo van de opwarming halveren én vele levens redden door de luchtvervuiling te verminderen.’

‘De methaanuitstoot op korte termijn terugdringen levert een dubbele winst op’, zegt Piers Forster, professor aan de Universiteit van Leeds in het Verenigd Koninkrijk. Hij stelt dat het terugdringen van de wereldwijde methaanuitstoot met 30% tegen 2030 ‘het tempo van de opwarming kan halveren én vele levens kan redden door de luchtvervuiling te verminderen’.

Forster is de oprichter van het Priestley International Centre for Climate aan de universiteit van Leeds. Hij was voor het zesde rapport van het VN-Klimaatpanel (IPCC) ook de coördinerende hoofdauteur van het hoofdstuk over methaan in de relatie tot de klimaatverandering.

Hij noemt het geen verrassing dat er geen cijfermatige reductiedoelen geformuleerd zijn in het Chinese methaanplan, omdat het land de Global Methane Pledge niet ondertekend heeft op de klimaattop in 2021. Die belofte werd getrokken door de Verenigde Staten en de Europese en werd tot nu doe door zo’n 100 landen ondertekend. Ze bevat de doelstelling om collectief de methaanuitstoot terug te dringen tegen 2030 met ten minste 30% ten opzichte van het niveau van 2020.

‘China en het Westen benaderen klimaatdoelen elk op verschillende manieren’, legt Forster uit. Het Verenigd Koninkrijk, Noord-Amerika en de Europese Unie hebben de neiging om zichzelf “verreikende” doelstellingen op te leggen die ze “waarschijnlijk niet zullen halen”. Terwijl China de neiging heeft om zich alleen toe te leggen op doelen die het “waarschijnlijk ruimschoots zal halen”, merkt hij op.

‘Maar uiteindelijk gaat het erom verandering te realiseren. We zullen pas weten hoe goed China het doet door de vooruitgang te monitoren.’

De uitvoering is cruciaal

Ook al ontbreken in het Chinese plan reductiedoelen, het bevat wel enkele specifieke doelstellingen, vooral voor methaangebruik in de energie-, landbouw en afvalverwerkingssector. Zo vereist het plan dat in 2025 6 miljard kubieke meter koolmijngas — dat methaan bevat — moet worden opgevangen.

Het plan bepaalt bijvoorbeeld dat tegen 2025 jaarlijks 6 miljard kubieke meter steenkoolmijngas — dat methaan bevat — moet worden ingezameld. Het bepaalt ook dat de ‘allesomvattende benuttingsgraad’ van dierlijke mest, ook een bron van methaan, 80% moet bereiken tegen 2025 en meer dan 85% tegen 2030.

Hu Min, directeur van de Chinese denktank Institute for Global Decarbonization Progress (iGDP), vindt het plan een zeer allesomvattend beleidskader. ‘Zelfs voordat het plan werd uitgebracht, hadden veel beleidsmaatregelen al het effect dat ze methaanuitstoot reduceerden. Wanneer het algemene kader van kracht is, zal het de impact van die reductiemaatregelen sterk vergroten.’

Volgens voorspellingen die het iGDP maakte, kan het plan China helpen om zijn methaanuitstoot tegen 2035 te verminderen met 246 miljoen ton aan CO₂-equivalent ten opzichte van het niveau van 2022.

Een rapport van Xinhua (het Chinese staatspersagentschap, red.) lijstte verschillende bestaande beleidsmaatregelen op. Het gaat om een proefbeleid voor de uitstootnormen in de steenkoolmijnen, uitgevaardigd in 2008, een plan om recyclage van huishoudafval te verplichten, uitgevaardigd in 2017, en de oprichting van de China Oil and Gas Methane Alliance van grote Chinese energiebedrijven in 2021.

Ryan Driskell Tate van Global Energy Monitor waarschuwt dat het succes van het Chinese methaanplan ‘afhangt van de implementatie ervan’. Het methaanbeleid voor de steenkoolmijnen uit 2008 verplichtte bestaande steenkoolmijnen om het afgevoerde methaangas af te fakkelen of  (indien veilig) te gebruiken. Maar een onderzoek uit 2019 wees uit dat de Chinese methaanuitstoot was blijven stijgen en dat steenkool daarvan de belangrijkste bron was.

‘Dit nieuwe actieplan lijkt te erkennen hoe zwak die beleidsmaatregelen mogelijk waren in de praktijk’, voegt Tate toe. ‘Maar we zullen moeten afwachten en zien hoe dit nieuwe beleid op het terrein zal uitpakken.’

Professor Pears Forster wijst ook op de uitdagingen in de Chinese landbouwsector om de methaanuitstoot te beperken, vooral op de rijstvelden. ‘De meeste westerse landen nemen geen substantiële uitstootvermindering voor de landbouw op in hun plannen. Vooruitgang hierin [door China] zou dus een bonus zijn.’

In China zijn bepaalde technieken in opmars die minder water vereisen, meer rijst produceren en minder methaan uitstoten, bleek uit eerdere berichtgeving van China Dialogue.

Uitdagingen: data verzamelen

‘“Je kan niet beheren wat je niet kan meten.” Maar China zou een echte gamechanger kunnen zijn.’

GEM-steenkooldirecteur Tate noemt de inspanningen om rapportagesystemen en gegevensbeheer te versterken ‘een lichtpunt’ in het methaanplan.

Het plan bepaalt dat China zijn vermogen om de uitstoot te monitoren, te rapporteren en te verifiëren ‘effectief moet vergroten’ vanaf nu tot 2025. Het moet dat vermogen ook ‘aanzienlijk vergroten’ tussen 2026 en 2030. Verder wil het dit decennium nog kaders scheppen voor beleid, technologie en normen die te maken hebben met methaan.

‘Globaal hebben we zo’n lage lat voor de rapportering van methaanuitstoot’, zegt Tate. ‘Zoals wordt gezegd: “Je kan niet beheren wat je niet kan meten.” China zou een echte gamechanger kunnen zijn.’

Volgens andere experts is het zwakke gegevensbeheer van methaanuitstoot mogelijk een van de redenen dat China geen reductiedoelen in het plan heeft opgenomen.

‘De afwezigheid van specifieke doelen laat zien dat de Chinese vooruitgang in het beheren van methaan en andere niet-CO₂-broeikasgassen zich nog in een vroege fase bevindt’, zegt Li Shuo, coördinator van de China Climate Hub bij de ngo Asia Society Policy Institute. Hij noemt het plan ‘een belangrijke stap voorwaarts’, maar is ook ‘enigszins teleurgesteld’ door het gebrek aan reductiedoelen.

Bijzonder Klimaatvertegenwoordiger Xie Zhenhua gaf al in november 2022 aan dat de problemen met data tot op zekere hoogte de vooruitgang van China op het vlak van methaanuitstoot had belemmerd.

In de marge van de 27ste klimaattop zei hij toen dat China enkel voorlopige doelstellingen had kunnen stellen voor zijn energie-, landbouw en afvalverwerkingsector, omdat de statistische basis ‘zwak’ was en de basisgegevens ‘onduidelijk’.

Xie zette toen uiteen wat uiteindelijk de prioriteiten van het nationale methaanplan zouden worden: China moet een systeem opzetten voor monitoring, rapportage en verificatie voor methaan en prioriteit geven aan manieren om de methaanuitstoot te benutten.

Dat China ernaar streeft zijn energiezekerheid te vergroten zou ook een invloed op het plan kunnen gehad hebben. ‘De meest recente prioriteit van de Chinese beleidsmakers is het stimuleren van de binnenlandse steenkool-, olie- en gasproductie en het verlagen van de brandstofkosten. Dat het niet meer bindende maatregelen introduceert heeft daar waarschijnlijk mee te maken’, aldus Lauri Myllyvirta, hoofdanalist bij

Ook het recente streven van Beijing naar een grotere energiezekerheid kan van invloed zijn geweest op het methaanplan. ‘De recente prioriteit van de beleidsmakers is het stimuleren van de binnenlandse steenkool-, olie- en gasproductie en het verlagen van de brandstofkosten’, vertelt Lauri Myllyvirta, hoofdanalist bij het Centre for Research on Energy and Clean Air. ‘Het niet introduceren van meer bindende maatregelen heeft daar dus waarschijnlijk mee te maken’,

Samenwerking tussen VS en China

Sommige experts zeggen dat het geopolitieke gewicht van het nieuwe methaanplan even belangrijk, zo niet belangrijker is dan zijn waarde voor het milieu, door de nauwe samenhang met de Chinees-Amerikaanse samenwerking voor het klimaat.

‘De timing van de afkondiging van het plan, zo vlak voor COP28 (de klimaattop die nu aan de gang is in Dubai, red.), is een strategische zet’, zegt Dorothy Mei, projectmanager van de Global Coal Mine Tracker van Global Energy Monitor. ‘Daarmee toont China zijn intentie om bij te dragen aan het onder controle houden van de wereldwijde methaanuitstoot’,

China beloofde voor het eerst op de COP26 in 2021 beloofd om een ‘allesomvattend en ambitieus nationaal actieplan’ te ontwikkelen, als onderdeel van een gezamenlijke klimaatverklaring met Washington. Volgens die verklaring was de bedoeling om het methaanplan af te kondigen vóór de COP27 in 2022. Maar te midden van geopolitieke spanningen werden de klimaatgesprekken tussen de twee landen dat jaar opgeschort.

In de plaats daarvan viel de bekendmaking van het methaanplan samen met de laatste dag van een vierdaagse bijeenkomst in Californië van Chinese en Amerikaanse klimaatgezanten. Die gesprekken leidden op 15 november tot de Sunnylands Statement on Enhancing Cooperation to Address the Climate Crisis.

In die verklaring beloven beide landen om elk hun eigen methaanactieplan te implementeren en om maatregelen of doelen te ontwikkelen om de methaanuitstoot te beperken, die ze elk opnemen in hun ‘nationaal vastgelegde doelstellingen’ (NDC’s) voor 2035. Verwacht wordt dat beide landen die NDC’s voor 2035 zullen indienen in 2025.

De VS en China kondigden ook aan dat ze tijdens de COP28 in Dubai samen een Top over Methaan en Andere Niet-CO₂-broeikasgassen zouden organiseren (2 december). Deze nieuwe gezamenlijke verklaring ‘geeft aan dat de marges voor de verwachte debatten op de klimaattop breed zijn”, stelt Li Shuo van het Asia Society Policy Institute.

Hij voegt eraan toe dat bijeenkomst van de wereldleiders op de klimaattop (1 en 2 december), de deze week geplande EU-Chinatop (op 7-8 december) en de resultaten van deze klimaattop ook ‘opeenvolgende kansen zijn om de politieke wil van China op het vlak van de klimaatverandering én de klimaatdynamiek tussen de VS en China te beoordelen.’

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd door China Dialogue, een Britse non-profitnieuwsorganisatie met een focus op China en de klimaatverandering.