347.000 immigranten wachten bang af

5 mei en in sommige gevallen 9 juli. Tegen die datum moeten de VS laten weten of ze voor een vierde keer verlenging toestaan van de tijdelijke beschermingsstatus van 260.000 Salvadoranen, 82.000 Hondurezen en 5.000 Nicaraguanen zonder geldige verblijfsvergunning. Goed ziet het er niet uit. Striktere immigratieregels maken deel uit van de oorlog tegen terrorisme en de verhoogde focus op nationale veiligheid. Een teken aan de wand is dat de regering Bush in maart al een einde maakte aan de tijdelijke beschermingsstatus van migranten uit Angola.

Een vierde verlenging zou een mirakel zijn. Dat zegt Maureen Zamora, directeur van het Nationale Migratieforum, een Hondurese ngo. Ze merkt op dat velen toch hopen dat de Centraal-Amerikaanse steun voor de VS-oorlog tegen Irak toch een gunstige beslissing kan opleveren. Zowel regeringen als ngo’s zijn druk aan het lobbyen.

Niet alleen de betrokken families, ook de regeringen van El Salvador, Honduras en Nicaragua worden hoe langer hoe zenuwachtiger naarmate de stilte van de VS langer duurt. Volgens de Hondurese minister Germán Leitzelar is Centraal-Amerika niet staat om de mogelijke uitwijzigen op te vangen en zou de terugkeer van de immigranten de huidige economische moeilijkheden verergeren en zelfs grotere sociale tegenstellingen veroorzaken. Ngo’s schatten de armoedegraad in de drie landen boven de zeventig procent. Een massale uitwijzing zou de werkloosheid er de hoogte in duwen. Overheidsstatistieken leggen die nu op vijf procent van de economisch actieve bevolking. Maar de ondertewerkstelling staat op maar liefst 28 procent, doordat veel mensen afhangen van de informele economie en geen werkzekerheid hebben. Er is ook de vrees voor het verlies van inkomsten uit het buitenland. Centraal-Amerikaanse arbeiders in de VS sturen hun families thuis in het totaal jaarlijks naar schatting vier miljard dollar toe, en daarvan komt 300 tot 400 miljoen van mensen met een tijdelijke beschermingsstatus.

De VS ontwierpen de tijdelijke beschermingsstatus in 1990. De maatregel geldt voor buitenlanders die zonder papieren in de VS verblijven maar onmogelijk naar hun land van oorsprong kunnen terugkeren door gewapende conflicten, milieurampen of andere buitengewone en tijdelijke omstandigheden. Ze krijgen een identiteitskaart en een tijdelijke werkvergunning. De status wordt toegekend door de minister van Justitie, en geldt momenteel ook nog voor Burundi, Liberia, Montserrat, Sierra Leone, Somalië en Sudan.

Honduras en Nicaragua werden 1998 verwoest door orkaan Mitch. El Salvador werd in mindere mate getroffen, maar kreeg begin 2001 in een maand tijd twee aardbevingen te verwerken. De status van de drie landen liep in 2000 voor de eerste keer af, maar werd sindsdien driemaal verlengd.