Aantal zwartwerkers verdubbeld in Argentinië

47,2 procent van de Argentijnen die een baan hadden in 2004 waren
tewerkgesteld in het zwart of in het grijs, meldt het Argentijnse Nationaal Bureau voor Statistiek. In het eerste geval gaat het om illegale werknemers voor wie de werkgever wel een loon, maar geen sociale bijdragen betaalt. In het tweede geval gaat het om schijnzelfstandigen, die zogenaamd hun diensten verlenen aan hun werkgever, maar in realiteit helemaal afhankelijk zijn van die werkgever.

Net als in andere Latijns-Amerikaanse landen ligt hoge werkloosheid aan de
basis van het zwartwerk. Maar in Argentinië is de staat medeschuldig aan
dergelijke praktijken, zegt Ernesto Kritz, het hoofd van de Vereniging voor Arbeidsstudies. Ook staatsbedrijven doen een beroep op
schijnzelfstandigen. Het is een hypocriete situatie: de staat schendt de
regels die ze geacht wordt op te leggen en toe te passen.

De grijze economie ontstond in de jaren 1980, toen de overheid een systeem
zocht om duurbetaalde professionals in te schakelen. Maar wat begon als een
uitzonderingsmaatregel, groeide uit tot een goedkope oplossing om zo’n
100.000 administratieve bedienden, leraars en kunstenaars in dienst te
nemen.

Officieel zijn deze werknemers zelfstandigen, maar ze voeren hetzelfde werk
uit als andere werknemers, die wel vakantiegeld, pensioenbijdragen en
ontslagvergoedingen ontvangen. Als grijze werknemers met vakantie willen
gaan, moeten ze onderling het werk herverdelen. Bovendien riskeren ze elk
moment op straat te worden gezet. Ze werken immers met een kortlopend
dienstencontract, dat steeds opnieuw verlengd moet worden.

De centrum-linkse regering van Néstor Kirchner en verschillende
provinciebesturen zijn zich bewust van de situatie en zetten staatsbedrijven
aan hun werknemers te regulariseren. Maar dat kan niet in een vingerknip.
Wettelijke obstakels rond aanwervingprocedures staat een snelle
regularisering in de weg.

Als tussenoplossing heeft de stad Buenos Aires zijn schijnzelfstandige
werknemers een tijdelijk bediendencontract gegeven. De stad werd aangeklaagd
omdat het voor enkele duizenden gemeenteambtenaren sinds 1992 geen sociale
bijdragen meer had betaald.

Maar dat is geen definitieve oplossing, zegt de ondersecretaris van de
Ambtenarenvakbond in Buenos Aires, Rodolfo Arrechea. De werknemers hebben
nu wel een bediendencontract, maar niet voor onbepaalde duur. Zo blijven ze
afhankelijk van de willekeur van de werkgever als hun contract verlengd moet
worden. (BL/MM)