Advani in 'strijdwagen' naar de verkiezingen - analyse

India kiest in april en mei een nieuw parlement. De Bharatiya Janata-partij (BJP), de grootste regeringspartij, moet alle zeilen bijzetten om aan de macht te blijven. Volgens de peilingen zou de BJP een vijfde tot een kwart van haar 182 zetels in het parlement kunnen verliezen. Het lijkt onwaarschijnlijk dat de partij en haar coalitiepartners hun goede resultaten van de voorbije verkiezingen in grote deelstaten als Bihar, Maharashtra, Tamil Nadu, Andhra Pradesh, Madhya Pradesh, Orissa en Haryana zullen kunnen herhalen. Mogelijke winst in Uttar Pradesh, de grootste deelstaat waar 80 zetels te verdelen zijn, zal dat verwachte verlies niet helemaal kunnen goed maken.

De BJP heeft haar wortels in de hindoenationalistische beweging die vindt dat India weer nauwer moet aansluiten bij de hindoetraditie en de ‘privileges’ van moslims en andere minderheden moet terugschroeven. De campagne die Advani in 1990 voerde, focuste op een moskee in Ayodhya die volgens hindoe-extremisten gebouwd is op de resten van een tempel gewijd aan de hindoegod Ram. De scherpe retoriek van Advani wakkerde de latente spanningen tussen hindoes en moslims sterk aan. In 1992 maakte een opgezweepte massa de moskee in Ayodhya met de grond gelijk. Bij de daaropvolgende onlusten tussen moslims en hindoes kwam het op verschillende plaatsen in het land tot massaal bloedvergieten. De BJP werd intussen onhoudbaar naar de macht gekatapulteerd.

Waarschijnlijk zal Advani in zijn nieuwe ‘rath-yatra’ een minder agressieve toon aanslaan. Advani wil overkomen als de logische opvolger van de huidige premier, de oude en ziekelijke Atal Bihari Vajpyee. De tijd dringt voor Advani, die ook al 78 is. Het probleem van Advani is dat hij nauwelijks vertrouwen geniet bij het Indiase publiek. Volgens een recente opiniepeiling van het tijdschrift ‘India Today’ ziet slechts twee procent van de bevolking hem zitten als nieuwe premier. Oppositieleidster Sonia Gandhi haalde 23 procent en Vajpayee 47 procent. De huidige premier heeft een gematigd imago, en alles wijst erop dat de BJP dat tijdens de komende verkiezingscampagne maximaal zal uitspelen. Met name de Indiase middenklasse is gewonnen voor het liberale economische beleid dat Vajpayee voert.

Maar de BJP heeft ook de stemmen nodig van de handelaars in de kleine dorpen die hun moslim-concurrenten het licht in de ogen niet gunnen en de leden van de grote hindoefundamentalistische bewegingen waaruit de BJP is ontstaan. Dat zijn de groepen die Advani wil aanspreken en mobiliseren tijdens zijn rondreis. Hij kan het zich dus niet veroorloven al te gematigd te klinken. Voor de religieuze minderheden in India breekt er dus weer een angstige tijd aan.

De prominente rol die Advani door zijn ‘yatra’ zal spelen in de campagne van de BJP, wijst op een verschuiving in de machtsverhoudingen binnen de top van de partij. De hardliners in de partijhiërarchie hebben de bovenhand tgehaald op de pragmatischer ingestelde parlementsleden en partijleden die Vajpayee als enige boegbeeld naar voren wilden blijven schuiven.