Afdamming Mekong bedreigt miljoenen mensen

Tijdens de jaren 60 vormde de Mekong de achtergrond van de bloedige oorlog tussen Amerika en Vietnam. Vandaag wordt de 4800 kilometer lange rivier de inzet van een andere titanenstrijd. China zit op aanvaringskoers met vijf landen stroomafwaarts - Birma, Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam – die ook van de waterloop moeten leven. De Aziatische grootmacht wil acht stuwdammen bouwen in de provincie Yunnan. Twee daarvan, die in Manwan en Dachaoshan, zijn al voltooid en twee andere (in Jinghong en Xiaowan) staan in de steigers. Met een fabuleuze hoogte van 300 meter wordt die laatste de grootste van de acht.

Het is duidelijk welke richting het met de Mekong uitgaat. China wil de machtige waterloop gebruiken om zijn fenomenale economische groei te kunnen voeden met energie. Stroomafwaarts ondervinden ze nu al de gevolgen van de Chinese energiehonger. In Laos, dat vooral leeft van toeristendollars, is het water al zo sterk gezakt dat het onmogelijk is om toeristen in het droge seizoen nog per boot naar de historische stad Luan Prabang te brengen.

De afdamming van de Mekong dreigt miljoenen inwoners te beroven van hun broodwinning. De Mekong is nu nog een hoorn des overvloeds voor 240 miljoen mensen stroomafwaarts. Uit de benedenloop wordt jaarlijks 1,75 miljoen ton vis opgehaald. Maar de vangst daalt gestaag en de vissers vrezen dat hun netten straks leeg blijven.

De experts op het seminarie in Chiang Rai, een stad in het noorden van Thailand, schatten de toekomst somber in. Het wordt moeilijk om China nog af te brengen van zijn ambitieuze plannen. Zelfs de Aziatische Ontwikkelingsbank (ADB), die de dammen mee financiert, erkende er dat China te weinig rekening houdt met de belangen van de kleinere Mekonglanden. De Verenigde Naties proberen China voorzichtig aan te zetten tot meer overleg. Ze waarschuwen de andere Mekonglanden voor drieste acties. De Mekong is een internationale rivier en daar zijn internationale normen en waarden aan verbonden, zegt Apichai Sunchindah van de VN. We moeten dus gaan praten. Maar ik denk niet dat het helpt om China voor het blok te zetten.

Onlangs sloot Peking nog een overeenkomst met Bangkok om olie uit het noorden van Thailand naar Yunnan te vervoeren. De milieugroepen op het seminarie maken zich bijzonder veel zorgen over de deal - al was het maar omdat de olie wordt vervoerd in schepen die daar niet voor bedoeld zijn.

Als er een ongeluk gebeurt, dan zal de olie stroomafwaarts meteen voor een ramp zorgen, zegt Chainarong Srettachau, de directeur van de Thaise afdeling van de ngo South East Asia Rivers Network (SEARIN). Er is geen reden om te denken dat er niks zal gebeuren, want er zinkt af en toe wel eens een groot schip op de Mekong. Het wordt meteen veel erger dan een olieramp op zee, want in een rivier kan je geen olievlekken indammen. (MM/PD)