Afrika laat Japan in het ongewisse over permanente zetel in V-raad

De Internationale Conferentie over Afrikaanse Ontwikkeling (TICAD IV) in Yokohama, die op 30 mei werd afgerond, handelde over economische groei, de millenniumdoelstellingen, vrede en goed bestuur in Afrika. De hervorming van de VN stond niet op de agenda, maar Japanse regeringsmedewerkers en parlementsleden maakten er geen geheim van dat ze op enige Afrikaanse toeschietelijkheid hoopten.
Afrika is goed voor een kwart van de 192 leden van de Algemene Vergadering van de VN. De Afrikaanse landen leggen dus veel gewicht in de schaal bij een eventuele stemming over de uitbreiding van de VN-Veiligheidsraad. Er gaan al lang stemmen op om de samenstelling van dat machtige orgaan aan te passen aan de veranderde machtsverhoudingen in de wereld. Nu hebben maar vijf landen een permanente zetel in de V-raad: de VS, Rusland, China, Groot-Brittannië en Frankrijk. Economisch en geopolitiek gezien horen nu eigenlijk ook landen als India, Japan, Duitsland en Brazilië in dat rijtje thuis.
Japan kondigde op TICAD IV aan dat het zijn ontwikkelingshulp aan Afrika zal verdubbelen, tot een totaal van 1,2 miljard euro in 2012. Daarnaast zal Japan de komende vijf jaar 2,5 miljard euro aan zachte leningen ter beschikking stellen voor infrastructuurwerken in Afrika. En dan komt er nog eens 32 miljoen euro om arme landen te helpen hun voedselproductie op te krikken.

Lauwe steunbetuigingen

Maar dat maakte blijkbaar weinig indruk op de veertig Afrikaanse staats- of regeringsleiders en de vertegenwoordigers van nog 11 andere Afrikaanse landen die deelnamen aan de conferentie in Yokohama. Ondanks bilaterale contacten tussen premier Yasuo Fukuda en de veertig Afrikaanse leiders kreeg hij maar van enkelen de verzekering dat ze iets willen terugdoen voor Japan in de VN. “We zullen Japan steunen om een permanent lid van de Veiligheidsraad te worden”, verklaarde de Ghanese president John Kufuor bijvoorbeeld.
Veel andere Afrikaanse landen bleven onduidelijk. “Ik neem de zaak mee naar mijn land en onderzoek de vraag daar”, liet de Namibische president Hifikepunye Pohamba voorzichtig weten.
“De meeste deelnemende landen toonden begrip”, vat een Japanse diplomaat samen. “Maar slechts een paar landen gingen verder dan hun vroegere standpunt en drukten hun steun voor onze kandidatuur uit.”
“Algerije, Egypte en Libië zeggen dat ze niet zullen instemmen met een hervorming van de V-raad als ze zelf geen lid kunnen worden”, schreef een commentator in de online-versie van de Japanse krant Yomiuri. “Sommige landen houden het bij oppervlakkige steunbetuigingen, terwijl ze in hun hart helemaal niet zo overtuigd achter Japan staan.”
Het is een publiek geheim dat de huidige permanente leden van de V-raad er niet happig op zijn hun privileges met andere landen te delen. Eén van die leden is China, dat omwille van historische redenen nog altijd op gespannen voet leeft met Japan. China is voor veel Afrikaanse landen een belangrijkere partner dan Japan. De handel tussen Japan en Afrika bedroeg in 2007 26,6 miljard dollar, die tussen China en Afrika 73,5 miljard dollar.