Afrika’s nummer één heet Alpha Oumar Konare

De voormalige geschiedenisprofessor, journalist en antropoloog werd in 1992
de eerste democratische president van Mali. In tegenstelling tot zijn
voorgangers sloot hij op voorhand uit de grondwet aan te passen zodat hij
ook een derde ambtstermijn kon aanblijven. Konare’s beleidsrapport laat een
gemengde indruk na. In de onderhandelingen met de nomadische
Toeareg-bevolking in het noorden van Mali legde hij geduld en
vindingrijkheid aan de dag. Als president engageerde hij zich volop voor het
archeologische en culturele rijkdom van Mali, maar een grootschalig
ontwikkelingsproject kreeg hij niet in gang. De BBC omschreef hem vorig jaar
als een “meester in propaganda”.

Alpha Konare staat, zoals zijn naam al aangeeft, als eerste Afrikaan aan het
hoofd van een negenkoppige executieve die het continent aan elkaar moet
smeden. Konare wordt daarbij bijgestaan door niet minder dan vijf vrouwen.
Julia Dolly Joiner uit Gambia leidt het politieke departement, Gawanas
Bience Philomena uit Namibië is bevoegd voor sociale zaken, de Tunesische
Saida Agrebe is commissaris voor wetenschap en technologie, de Kameroenese
Elisabeth Tankeu neemt handel en industrie onder haar vleugels en landbouw
ging naar Rosebud Kurwijila uit Tanzania.

Konare zal al zijn onderhandelingstalent nodig hebben om de wantrouwige
Afrikaanse leiders ertoe te bewegen macht af te staan aan de Afrikaanse
Unie. Het grootste probleem is voorlopig de financiering. Acht landen hebben
hun bijdrage nog niet betaald en de Unie erfde 30 miljoen euro schulden van
haar voorganger, de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid. Verder ontbreken de
nodige handtekeningen voor een Afrikaanse veiligheidsraad, die conflicten
moet controleren, een Afrikaanse parlement, een Afrikaans gerechthof en een
wederzijds evaluatiemechanisme inzake democratie.

De Mozambikaanse president Joachim Chissano omschreef Konare als “toegewijd
pan-Afrikanist en een grote zoon van Afrika”. Een Zuid-Afrikaanse diplomaat
noemde de nieuwe commissievoorzitter “zeer charismatisch”. In diplomatieke
kringen was te vernemen dat men liefst een ex-president voor de functie
wilde om de commissie wat meer gewicht en uitstraling te verlenen.
“Wereldleiders hebben er geen probleem mee om Konare te ontmoeten. We zullen
ervoor zorgen dat hij niet wordt afgeschoven naar ministers van buitenlandse
zaken en ontwikkelingssamenwerking”, zo zei voormalige VN-ambassadeur.

Afrika heeft buiten organisatie van haar Unie genoeg andere problemen. Sinds
de oprichting van de Unie een jaar geleden zijn de burgeroorlogen in Liberia
en Ivoorkust geëscaleerd en onderging de Centraal-Afrikaanse Republiek een
militaire staatsgreep. Het VN-ontwikkelingsrapport van vorige week
voorspelde dat het zwarte continent de Millenniumdoeleinden nooit op eigen
kracht tegen 2015 kan verwezenlijken. “Afrika kan niet overleven zonder
partnerschap met de rest van de wereld”, zei Konare in zijn eerste toespraak
als commissievoorzitter. Vierendertig van ’s werelds minst ontwikkelde
landen liggen in Afrika.