Afrika voert strijd tegen aids op

Vorig jaar raakten naar schatting 5 miljoen mensen besmet met het HIV-virus. Van die 5 miljoen mensen leven er 3,2 miljoen in Afrika bezuiden de Sahara, blijkt uit cijfers van het VN-programma tegen HIV en Aids (UNAIDS). Meer dan 60 procent van alle mensen die HIV-positief zijn (iets minder dan 26 miljoen) leeft in deze regio, terwijl er slechts 10 procent van de wereldbevolking woont.

Voor het ‘Jaar ter Bevordering van de Toegankelijkheid tot Aids-preventie’ werd het startschot gelijktijdig gegeven in Johannesburg, Addis Abeba, Ouagadougou en Khartoem. De Afrikaanse Unie en de VN hopen dat het jaar de Afrikaanse landen aanmoedigt zich meer in te spannen om de verspreiding van aids tegen te gaan.

Elke dag raken bijna 2.000 kinderen tijdens de zwangerschap of vlak na de geboorte besmet met HIV en elke dag lopen 6.000 jongeren tussen 14 en 24 jaar het virus op, aldus het VN-Kinderfonds Unicef in een verklaring bij de start van de campagne.

In Johannesburg waren de Zuid-Afrikaanse minister van Gezondheid Manto Tshabalala-Msimang en de Beninese zangeres Angélique Kidjo aanwezig. Kidjo is ambassadeur van Unicef.

Tsahabalala-Msimang wees op de noodzaak om de oorzaken van de verspreiding van aids beter te identificeren en gerichter actie te ondernemen. Die oorzaken liggen op het terrein van armoede, onderontwikkeling en ongelijkheid tussen man en vrouw waardoor vrouwen een groter risico op besmetting lopen, zei ze.

Volgens UNAIDS is 21,5 procent van de inwoners van in Zuid-Afrika besmet met HIV. Het land heeft de zogenoemde ABC-strategie omarmd in de strijd tegen aids. ABC staat Abstinence until marriage (Onthouding tot het huwelijk), Being faithful (Trouw aan één partner) en Condom use (Condoomgebruik). Dat laatste geldt vooral als iemand verschillende partners heeft.

Tshabalala-Msimang zei bij de start van de campagne dat Zuid-Afrika zich vooral zal concentreren op de gratis verspreiding van condooms. Aan dat programma besteedt Zuid-Afrika gemiddeld 250 miljoen euro per jaar.

Activisten vinden al langere tijd dat Zuid-Afrika te traag reageert op de aids-epidemie. President Thabo Mbeki en minister van Gezondheid Tshabalala-Msimang tonen volgens hen onvoldoende leiderschap in de strijd tegen HIV. De activisten vinden dat de verstrekking van aids-remmers veel beter geregeld moet worden.

In zuidelijk Afrika waren eind vorig jaar ongeveer 15 miljoen mensen besmet met HIV. Bij de bestrijding van het virus lopen regeringen en hulpverleningsinstanties soms tegen belemmerende tradities op. In Malawi bestaan initiatierituelen voor jonge meisjes, zei Maureen Kumwenda, een jonge aids-activiste. Bij zo’n ritueel hoort dat meisjes uitgaan met oudere mannen, om hun vrouwelijkheid te bewijzen. Er zijn ook ouders die hun dochters in de prostitutie laten werken om geld te verdienen. Die meisjes lopen een groot risico om besmet te raken.

Werkloosheid draagt ook bij aan verspreiding van het virus, zei Kumwenda. Jongeren die van school komen en die niet verder studeren, gaan zich losbandig gedragen als ze geen werk hebben, zegt ze. In Malawi is 14,2 procent van de bevolking besmet met HIV.

Zimbabwe is het enige land in zuidelijk Afrika dat een daling van het aantal besmettingen kon noteren. Onder zwangere vrouwen nam het aantal besmettingen af van 24,6 procent in 2002 tot 21,3 procent in 2004. De situatie is in Zimbabwe echter nog steeds zorgelijk. Elk uur raken drie baby’s besmet met HIV en elke 20 minuten sterft een kind aan ziekten die gerelateerd zijn aan aids, zegt Unicef.

Angélique Kidjo benadrukte dat het van groot belang is dat er een einde komt aan geweld tegen vrouwen. Ze moeten ook meer kansen op onderwijs krijgen, zodat ze zelf controle krijgen over hun leven. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat goedopgeleide mensen het aantal besmettingen omlaag kunnen brengen, zei ze. Maar onderwijs voor meisjes is niet genoeg, ze moeten ook beschermd worden tegen seksueel misbruik.

Andere activisten stelden dat de campagne gecombineerd moet worden met betere voeding en virusremmers voor moeders, om zo te voorkomen dat nog meer kinderen wees worden. Meer dan 12 miljoen kinderen verloren hun ouders al als gevolg van de aidspandemie, zegt UNAIDS. (JS/PD)