Afvalprobleem leerlooierijen nog verre van opgelost

Leer is één van de belangrijkste exportproducten van Bangladesh, goed voor
deviezeninkomsten van om en bij een kwart miljard dollar per jaar. Bijna 90
procent van de huiden die in het land worden verwerkt, ongeveer 74.000 ton
per jaar, worden in Hazaribag gelooid. De meer dan 200 leerlooierijen die
zich hier de voorbije 50 jaar langs de rivier de Buriganga hebben gevestigd,
hebben in het hoogseizoen 12.000 tot 15.000 mensen in dienst. Samen
produceren de leerlooierijen van Hazaribag per jaar meer dan 15 miljoen
vierkante meter leer.

Over de keerzijde van dat succesverhaal zwijgen de bedrijven liever. De
meeste ondernemers dumpen het grootste deel van hun vaste afval, bijna
40.000 ton geronnen bloed, vet en vlees per jaar, net buiten hun
bedrijfsterrein. Als alle looierijen van Hazaribag op volle kracht werken,
lozen ze bovendien 21.000 kubieke meter vloeibaar afval per dag. Dat
afvalwater bevat veel chroomverbindingen en andere chemische stoffen die bij
het looiproces worden ingezet. De Buriganga wordt gebruikt als een open
riool; tijdens het droge seizoen is de rivier tot kilometers ver
stroomafwaarts zo goed als biologisch dood. De arme mensen die in de
omgeving van de fabrieken wonen, gebruiken bovendien resten van half gelooid
leer als brandstof. Samen met de dampen die uit de looikuipen opstijgen,
verpesten die verbrandingsgassen de lucht. Veel omwonenden hebben
ademhalingsproblemen of worden misselijk als de wind slecht zit of wanneer
ze koken; de kinderen zijn vaak ziek. De ammoniakdampen in de lucht tasten
zelfs de golfplaten aan waarmee de huizen van de armen bedekt zijn, en doen
metalen huisraad sneller roesten.

Hazaribag is een dichtbevolkt gebied en ligt op nauwelijks zes kilometer van
de westelijke stadsrand van Dhaka. Maar de Bengalese regering heeft een
project om een centrale afvalverwerkende installatie te bouwen afgevoerd. Nu
steunt de overheid plannen om alle leerlooierijen te verhuizen naar een
plaats die veel verder van de hoofdstad verwijderd is. Maar niemand weet hoe
lang dat zal duren en of het er ooit wel van zal komen.

Turkije heeft 15 jaar nodig gehad en Calcutta 10 jaar om dergelijke
projecten tot een goed einde te brengen, zegt Khondaker Azharul Haq, de
directeur van de Dhaka Water and Sanitation Authority. De hervestiging van
de hele industrie zou hier ook zeker tien jaar in beslag nemen. Tegen dan is
de milieuschade die hier wordt aangericht misschien onomkeerbaar.