Aidsschandaal brengt Chileense regering in verlegenheid

Een lokaal televisiestation berichtte eerder deze maand dat 25 mensen die in 2004 positief werden getest in het ziekenhuis van Iquique, in het noorden van Chili, dat pas onlangs te horen hebben gekregen. De krant La Tercera bracht later een bericht dat het mogelijk op 100 besmette personen gaat. Het ziekenhuis reageerde met de boodschap dat de betrokkenen hun testresultaat nooit waren komen afhalen.

Twee doden

De zaak heeft minstens twee dodelijke slachtoffers gemaakt. De 34-jarige Dearnny Aguilar stierf op 10 juli dit jaar aan de gevolgen van een longontsteking. Intussen is ook haar 35-jarige man Juan Sarabia overleden aan aidsgerelateerde complicaties. Hoewel Aguilar verschillende keren in het ziekenhuis werd opgenomen met typische symptomen, kwam niemand van het ziekenhuispersoneel op het idee te gaan kijken naar het resultaat van de aidstest.

Uit het schandaal in Iquique blijkt dat veel mensen die een vrijwillige aidstest ondergaan niet naar het ziekenhuis gaan om het resultaat op te halen of foute persoonsgegevens opgeven, om te vermijden dat ze worden gestigmatiseerd. De 25 personen zijn intussen allemaal op de hoogte gebracht, behalve een geesteszieke man, een dakloze en twee buitenlanders die Chili intussen hebben verlaten.

Intussen komen gelijkaardige klachten uit andere delen van het land. De regering van presidente Michelle Bachelet heeft toegegeven dat dit een “vergissing is die niet mag worden herhaald” en beloofde maatregelen te nemen. Ook het parket is met een onderzoek gestart.

De rechtse oppositie eist intussen het ontslag van minister van Gezondheid Maria Soledad Barria, een vertrouwelinge van Bachelet. Barria maakte op 18 oktober bekend dat het hoofd van de medische dienst, de hoofdverpleegster en het hoofd van de bloedbank in Iquique voorlopig worden geschorst. Ze beloofde ook een rapport over de situatie in heel het land voor de Commissie Gezondheidszorg van het Lagerhuis.

Tests ter discussie

De commissie bespreekt een herziening van de aidswet uit 2001, die bepaalt dat aidstests vrijwillig en vertrouwelijk moeten zijn. Organisaties van seropositieven en risicogroepen als Vivo Positivo en de Beweging voor de Integratie en Bevrijding van Homoseksuelen (MOVILH) vrezen dat het schandaal het vertrouwelijke karakter van de aidstest in vraag zal stellen, hoewel dat de drempel verlaagt en stigmatisering moet voorkomen.

“De controverse in Iquique toont dat sommige groepen vooral zondebokken willen zoeken. Ze aarzelen niet om individuele rechten op te offeren in de naam van de volksgezondheid”, zegt Leonardo Arenas van AKI, een organisatie die werkt rond aids in de gevangenissen. “Sommigen willen zelf agenten in uniform op pad sturen om seropositieven het resultaat over te brengen.”

Preventie

De organisaties vinden dat de overheid vooral moet benadrukken dat niemand immuun is voor aids en dat preventieve maatregelen altijd nodig zijn. De epidemie treft in Chili vooral homoseksuelen. Tussen 1984 en 2006 kregen 18.552 mensen te horen dat ze drager zijn van het hiv-virus en stierven 5710 mensen aan de gevolgen van de ziekte.

“Het is geen goed jaar geweest voor mensen die tegen aids werken”, zucht Arenas. In 2007 kwamen al onregelmatigheden aan het licht bij de manier waarop het geld van het Globaal Fonds voor de Strijd tegen Aids in Chili was gebruikt, in de periode van 2003 tot 2008. Bijgevolg liep de financiering vertraging op, moest de Nationale Aidscommissie (CONASIDA) 14 medewerkers ontslaan en werd de jaarlijkse preventiecampagne uitgesteld.