Amerikaanse deserteurs vragen politiek asiel aan in Canada

Jeremy Hinzman kwam op 3 januari in Canada aan met zijn vrouw en zijn kind. Eigenlijk had hij enkele dagen later in Irak moeten landen met de 82ste luchtdivisie van het Amerikaanse leger. Hinzman was er al bij in Afghanistan, en voelde niks voor een nieuwe oorlog.

Volgende week maandag verdedigt de Amerikaanse deserteur zijn zaak bij het Canadese Bureau voor Migratie en Asiel (IRB) in Montreal. Het is de eerste keer dat de Canadese overheid een asielaanvraag van een Amerikaanse deserteur behandelt. Een uitspraak in de zaak-Hinzman wordt pas in februari verwacht.

Ik denk dat er vele anderen zijn voorbeeld zullen volgen als zijn asielaanvraag erkend wordt, zegt Lee Zaslofsky van de War Resisters Support Campaign, een organisatie die Amerikaanse deserteurs wil steunen en begeleiden. Een massale desertiegolf zal het niet worden, maar er zijn heel veel jongens in het leger die gedemoraliseerd zijn en die niet naar Irak willen.

Tot dusver hebben twee andere Amerikaanse soldaten officieel asiel aangevraagd in Canada: David Sanders en Brandon Hughey. Hun aanvraag wordt eind januari behandeld. Daarnaast zijn er enkele tientallen Amerikaanse deserteurs op Canadees grondgebied, schat Bill Galvin van het Centre on Conscience and War in Washington. Zij wachten op de uitkomst van de zaak-Hinzman.

Het Centre on Conscience and War volgt de zaak met argusogen vanuit Washington. De organisatie helpt soldaten met hun aanvraag om door het Amerikaanse leger als gewetensbezwaarde erkend te worden. Een moeilijke procedure die vaak een jaar in beslag kan nemen. Veel gewetensbezwaarden zijn daardoor verplicht een jaar lang tegen hun principes te zondigen.

Amerika telt heel wat gewetensbezwaarden, maar iedereen heeft het raden naar het precieze aantal. Het Pentagon kent het cijfer en is nochtans bij wet verplicht het bekend te maken, zegt Galvin. Het Centre on Conscience and War begeleidt zelf een een paar dozijn soldaten maar is slechts één van de tien organisaties die dat doet.

De War Resisters Support Campaign gelooft sterk in de kansen van Hinzman op erkenning als politiek vluchteling. Hinzman zegt dat desertie zijn enige optie was: Uncle Sam had zijn ontslag geweigerd en wilde hem evenmin erkennen als gewetensbezwaarde. Bovendien is de oorlog in Irak illegaal, zegt de deserteur. De Canadese dienst vreemdelingenzaken heeft al laten weten dat het dat argument niet zal laten meetellen in het eindoordeel.

De Canadese overheid verleent asiel aan mensen die bescherming nodig hebben omdat ze in hun land het gevaar lopen op een wrede en ongewone straf. Hinzman en de twee anderen riskeren een gevangenisstraf in eigen land. Eerder dit jaar veroordeelde een Amerikaanse militaire rechtbank twee deserterende gewetensbezwaarden, Camilo Mejia en Stephen Funk, tot een jaar gevangenisstraf. Ze hebben hun eenheid zonder toestemming verlaten, politiek asiel aangevraagd in Canada en met de pers gepraat. Ik denk wel dat het Amerikaanse leger hen in de kraag zal vatten ja, als ze terugkeren, zegt Galvin.

Tijdens de oorlog in Vietnam zochten tienduizenden draft dodgers hun toevlucht tot Canada. Politiek asiel bestond toen nog niet, maar de Canadese overheid verleende de dienstweigeraars wel het staatsburgerschap. We hopen dat er nu opnieuw een soortgelijke regeling komt, zodat niet elke gewetensbezwaarde zijn zaak moet verdedigen, zegt Zaslofsky van de War Resisters Support Campaign.