Amerikaanse Minutemen in extreemrechts vaarwater

Chris Simcox, hoofd van het Minuteman Civil Defence Corps, zei vorige maand dat zich al veel vrijwilligers hebben gemeld om observatieposten te bemannen en patrouilles uit te voeren. In april van dit jaar werd een soortgelijke actie gehouden, toen met veel minder vrijwilligers.

Devin Burghart, een deskundige op het gebied van anti-immigrantenbewegingen, is niet verbaasd dat de beweging groeit. De ontwikkeling binnen de Minuteman-beweging doet denken aan de groei van de milities begin jaren negentig, zegt hij. De Minutemen bevinden zich volgens hem echter in een betere uitgangspositie, omdat ze leunen op een aantal gevestigde anti-immigrantennetwerken en activisten.

Twaalf jaar geleden ontstonden, schijnbaar uit het niets, de Militie van Montana, de Michigan Militie en diverse andere groeperingen. Hun leiders werden woordvoerders voor een lukrake verzameling van anti-overheidsactivisten. De lokale milities leken bij elkaar wel een beetje op een massabeweging, zegt Burghart. Ook bestaande groeperingen, zoals Christian Patriot, begonnen zichzelf milities te noemen. Het lijkt erop dat de Minuteman-beweging zich op dezelfde manier ontwikkelt.

Aan de groei van de milities kwam in 1995 een abrupt einde, na de bomaanslag op het Joseph P. Murrahgebouw in Oklahoma-Stad. Bij die tegen de overheid gerichte aanslag kwamen 168 mensen om. De dader, Timothy McVeigh, had zich laten inspireren door ultrarechtse groeperingen, waar de gedachte leeft dat de federale overheid hun vrijheden bedreigt. Na de aanslag werden de milities plotseling overspoeld met negatieve media-aandacht en het aantal leden nam snel af.

De Minutemen en de milities van tien jaar geleden hebben veel overeenkomsten in hun ideologie, zegt Burghart. Ondanks al hun retoriek over ‘orde en gezag’, gebruiken ze zelf illegale paramilitaire activiteiten en intimidatie om het overheidsbeleid te beïnvloeden. Ze sympathiseren vooral met de werkende middenklasse, die volgens hen enerzijds door de economische elite wordt uitgebuit en anderzijds door de multiculturele onderlaag wordt leeggezogen.

Beide groeperingen zijn ook vatbaar voor samenzweringstheorieën. De milities maakten zich destijds grote zorgen over de Nieuwe Wereldorde, terwijl de Minutemen hun ‘Reconquista’ hebben, een theorie dat er een geheim Mexicaans complot zou zijn om het zuidwesten van Amerika te heroveren.

Ook hebben beide groepen overeenkomsten met de Posse Comitatus, een antisemitische blanke groepering die in de jaren zeventig ontstond. Posse Comitatus is Latijn voor Macht van het Land. De beweging werd in 1971 opgericht door de gepensioneerde legerkolonel William Potter Gale.

Gale vond dat alle christelijke, blanke mannen het onvoorwaardelijke recht hadden om zich te bewapenen en desnoods met geweld de principes van een ‘Constitutionele Republiek’ af te dwingen, schrijft Daniel Levitas in zijn boek The Terrorist Next Door, The Militia Movement and the Radical Right (St. Martin’s Press, 2002). Ze verdedigden zich tegen in hun ogen talloze onwettige activiteiten van de federale overheid.

Devin Burghart wijst erop dat de milities destijds gesteund werden door volksvertegenwoordigers als het congreslid Helen Chenowith uit Idaho. Arnold Schwarzenegger, gouverneur van Californië en congreslid Tom Tancreado uit Colorado lieten zich positief uit over het huidige Minutemenproject.

Burghart vindt dat de Amerikaanse media tot nu toe veel te vriendelijk geweest voor de Minutemen. Ze hebben een stel kwezelachtige burgerwachten min of meer tot helden uitgeroepen. Ook dat lijkt op wat in begin jaren negentig met de milities gebeurde. Slechts een paar journalisten hebben de moeite genomen om de claims van het Minutemanproject te controleren. Zo schreven ze massaal dat er duizenden vrijwilligers aan de grens actief waren, terwijl het er in werkelijkheid maar ongeveer 150 waren. Het racisme van de Minutemen, het illegale karakter van hun activiteiten en het potentiële gevaar dat in de beweging schuilt, bleef onderbelicht, zegt Burghart.

Hoewel er bij de eerste actie van de Minutemen in april van dit jaar geen gewelddadige incidenten zijn gemeld bij de grens tussen Mexico en de VS, is het niet onwaarschijnlijk dat dat wel gebeurt als de beweging groter wordt, meent Levitas. Net als Posse Comitatus en de milities van destijds, is het succes van de Minutemen te danken aan de combinatie van racisme, rechts-extremistische strijdvaardigheid en frustraties over de Amerikaanse immigratiepolitiek. Levitas verwacht dat ook de Minutemen op den duur ten onder zullen gaan aan crimineel gedrag van hun leiders en het daaruit voortvloeiende geweld. (JS/PD)