Amnesty ziet deur open voor herhaling folterpraktijken

Menselijke waardigheid ontzegd: foltering en verantwoordelijkheid in de ‘oorlog tegen het terrorisme’, zo heet het nieuwe rapport. Het legt de bewijzen op tafel van wat het een patroon noemt van mensenrechtenschendingen. Volgens Amnesty loopt dat van Afghanistan tot Abu Ghraib, via Guantanamo Bay in Cuba (waar de regering Bush een speciale gevangenis liet bouwen dat buiten de jurisdictie van de Verenigde Staten zou vallen) en geheime buitenlandse detentiecentra waarover de regering zo goed als niets heeft meegedeeld. De Amerikaanse regering stelt dat alleen in de gevangenis van Abu Ghraib folteringen en misbruiken hebben plaatsgevonden en dat die het werk waren van enkele soldaten met afwijkend gedrag. Maar dat acht de mensenrechtenorganisatie ongeloofwaardig alleen al omwille van het aantal misbruiken dat aan het licht gekomen is in Afghanistan en Irak.

Beslissingen over folterpraktijken beginnen bij de top, stelt Amnesty. Zo heeft minister van Defensie Donald Rumsfeld expliciet een aantal misbruiken toegestaan. Het ging om het ontkleden, isoleren, blinddoeken van gevangenen, hen in stresssituaties brengen, het gebruik van honden in ondervragingen en geheime opsluitingen - praktijken die als ernstige schendingen van de mensenrechten en in sommige gevallen als foltering worden beschouwd. De regering heeft de beschermingsmaatregelen verminderd, de gevangenen gedemoniseerd en is haar internationale juridische verplichtingen niet nagekomen. Daardoor heeft ze op zijn best verwarring gezaaid bij de ondervragers, en op zijn slechtst groen licht gegeven voor foltering en andere wrede, onmenselijke of vernederende behandelingen, zo stelt het rapport.

Het rapport beklemtoont dat tot op heden nog geen enkele hogere functionaris ter verantwoording is geroepen. Amnesty International pleit voor de oprichting van een onafhankelijke commissie van geloofwaardige experts, dat advies vraagt aan internationale organisaties die gespecialiseerd zijn in dergelijke onderzoeken en aan de Speciale Rapporteur inzake foltering van de Verenigde Naties. De commissie moet de bevoegdheid krijgen om alle niveaus en alle agentschappen van de Amerikaanse regering op de rooster te leggen - ook de inlichtingendienst CIA, die tot nu toe zo goed als buiten schot is gebleven.

Ook andere organisaties zoals Human Rights Watch , Human Rights First All en de American Bar Association hebben eerder al een onafhankelijk onderzoek naar de misbruiken geëist. Tot nu toe heeft de regering-Bush geweigerd hierop in te gaan. De inspanningen die het Pentagon zelf levert voor de vervolging van de militairen en politiemensen die over de schreef zijn gegaan, worden als voldoende beschouwd. Zo werd vorige donderdag een reservist, de hoogste in rang die aangeklaagd werd in het Abu Ghraib schandaal, tot acht jaar cel veroordeeld.

Intussen worden in de Amerikaanse media iedere dag weer nieuwe onthullingen gepubliceerd. De
New York Times beschreef in drie krantenafleveringen hoe topjuristen van het Pentagon, het ministerie van Justitie en het Witte Huis het ministerie van Buitenlandse Zaken, militaire magistraten en Bush’ nationale veiligheidsadviseur in het ongewisse lieten over hun plannen om via ‘militaire machtigingen’ binnenlandse en internationale bepalingen over rechtsbescherming voor gevangene te omzeilen. De Washington Post onthulde dat de CIA, met medewerking van het Pentagon, in het geheim tientallen niet-Irakese gevangenen uit Irak heeft overgebracht: een directe inbreuk op de bepalingen over de behandeling van krijgsgevangenen in de Conventie van Genève (1949). (CA/ADR)