Argentijns Lagerhuis schaft amnestiewetten af

Toen het Lagerhuis dinsdagavond de amnestiewetten wegstemde, brak een
spontaan feest los voor het parlementsgebouw in Buenos Aires. Duizenden
demonstranten, afkomstig van meer dan honderd mensenrechtengroepen,
trotseerden gedurende meer dan acht uur de kou van de Argentijnse winter om
de beslissing af te wachten. “Maar voor ons is vandaag, na al die jaren,
eindelijk een zonnige dag”, zei een van de Moeders van de Plaza de Mayo,
een bekende vereniging voor de families van ontvoerde en omgebrachte
opposanten.

Ook het linkse parlementslid Patricia Walsh, die in februari 2002 het
voorstel deed om de wetten te vernietigen, reageerde opgelucht. “Het is
nooit aangenaam de oude wonden van het verleden weer open te rijten, maar
als we willen dat de wonden ooit genezen, moeten we een einde maken aan de
straffeloosheid.”

De “Ley del Punto Final” en de “Ley de la Obediencia Debida” werden gestemd
onder druk van het leger in 1986 en 1987, kort na het einde van de
militaire dictatuur in 1983. De “Ley del Punto Final” (‘Wet van het
eindpunt’) maakte een einde aan de processen tegen de militaire
bevelhebbers die schuldig werden bevonden aan schendingen tegen de
menselijkheid. De “Ley de la Obediencia Debida” (Wet van de Verplichte
Gehoorzaamheid) hield een jaar later ook de ondergeschikte militairen een
hand boven het hoofd: zij volgden immers maar bevelen op.

Verwacht wordt dat ook het Argentijnse Hogerhuis de amnestiewetten
wegstemt. De vernietiging ervan wordt gezien als een krachtig signaal naar
het hooggerechtshof, dat binnenkort moet beslissen of het uitspraken van
rechters handhaaft, die in eerste en tweede aanleg de amnestiewetten
ongrondwettelijk hadden verklaard.

De laatste weken waren de inspanning om een einde te maken aan de amnestie
in een stroomversnelling gekomen. De nieuwe president, Néstor Kirchner,
tekende maandag een decreet waarin staat dat Argentinië zich schikt naar
het VN-verdrag inzake de Niet-Verjaring van Oorlogsmisdaden en Misdaden
tegen de Menselijkheid. Eerder liet Kirchner een decreet van de vorige
president Fernando de la Rúa ongedaan maken waarin de uitlevering van
Argentijnse oorlogsmisdadigers aan het buitenland verboden werd. Onder
anderen de bekende Spaanse rechter Baltasar Garzón vraagt de uitlevering
van 45 militaire officieren en één burger aan Madrid.

Mensenrechtenverenigingen vinden dat Argentijnse oorlogsmisdadigers in
Argentinië moeten worden berecht, maar Kirchner zegt dat in sommige
gevallen uitlevering beter is, wanneer in eigen land te veel obstakels een
snel en degelijk proces in de weg staan.