Armste Landen nauwelijks beter van speciale aandacht in Hongkong

Unnaya Onneshan, een actiegroep uit Bangladesh, vindt het akkoord dat de ministertop van de Wereldhandelsorganisatie voor een totale mislukking behoedde, een belediging voor de Minst Ontwikkelde Landen. Net als Waskow vinden de critici uit Bangladesh, één van de Minst Ontwikkelde Landen, dat de arme landen zich een akkoord hebben laten opdringen dat te veel met vrijhandel en te weinig met ontwikkeling te maken heeft. Zeker bij de armste landen zorgt meer liberalisering niet automatisch voor meer welvaart, stellen ze.

Sommige elementen in het aanbod zijn goed, maar de Minst Ontwikkelde Landen kunnen toch niet erg gelukkig zijn, concludeert ook Anwarul K. Chowdhury, VN-ondersecretaris-generaal voor de Minst Ontwikkelde Landen. Hij wijst erop dat de overeenkomst nog niet volledig is. Volgens hem zullen de details worden uitgewerkt in Genève in april, op een vergadering van handelsdiplomaten.

Op het eerste gezicht zijn de 50 Minst Ontwikkelde Landen de grote winnaars van de handelstop in Hongkong. Ze mogen tegen 2008 97 procent van hun waren tolvrij en zonder kwantitatieve invoerbeperkingen naar alle industrielanden uitvoeren. Sommige snelgroeiende ontwikkelingslanden als China, Brazilië en India zullen hun markten misschien ook tolvrij openstellen voor de export van de armste landen, maar dan op een selectieve manier.

De kneusjes van de wereldhandel krijgen ook meer ‘hulp voor handel’ - ontwikkelingshulp die de bedrijven in die landen moet helpen efficiënter te produceren en hun export te diversifiëren. En ten slotte komt er ook meer technische bijstand om de doorgaans kleine landen met zwakke administraties in staat te stellen hun weg te vinden in de doolhof van internationale handelsregels en mechanismen.

Het klinkt goed, tot de kleine lettertjes en de nog uit te werken passages komen. De Verenigde Staten en Japan hebben ervoor gezorgd dat ze toch nog een verdedigingswal kunnen opwerpen ‘gevoelige’ exportgoederen uit de armste landen - de overeenkomst geldt immers voorlopig maar voor 97 procent van alle goederen van de Minst-Ontwikkelde Landen. De VS willen niet zomaar alle textielproducten binnenlaten - een sector waarin twee arme landen, Bangladesh en Cambodja, relatief sterk staan. En Japan wil zijn rijstboeren en zijn lederverwerkende industrie beschermen.

Het is verder niet zo duidelijk of het extra geld dat de rijke landen hebben toegezegd voor ‘hulp voor handel’, echt een bijkomende inspanning betekent of voor een deel samenvalt met bedragen die al eerder waren toegezegd. In eerdere verdragen hadden de armste landen al 13 miljard dollar aan dergelijke hulp in de wacht gesleept

Ook de afspraken rond technische bijstand stellen niet helemaal tevreden. De armste landen vinden dat die hulp sneller moet worden verleend, en in elk geval moet worden uitgebreid tot alle Minst-Ontwikkelde Landen. Voorlopig kunnen maar 31 arme landen rekenen op dergelijke bijstand.

En dan zijn er nog zorgen omdat het akkoord niet echt bindend is, en meteen ook een achterpoortje openzet door te stellen dat rijke landen die moeilijkheden ondervinden, desgewenst de afspraken kunnen negeren.

Van de 50 Minst Ontwikkelde Landen liggen er 34 in Afrika. Ze exporteren vooral landbouwproducten als bananen, suiker en thee. In de wereldhandel betekenen ze niets. In de Minst Ontwikkelde Landen leeft een achtste van de wereldbevolking, maar samen zijn ze enkel goed voor iets meer dan een half procent van de wereldhandel. (PD)