Australië klaar voor ‘coöperatieve interventie’ - analyse

De Australische regering wacht enkel nog op een officieel ‘verzoek’ van de regering in Honiara, de hoofdstad van de archipel. Die vraag wordt deze maand nog verwacht. Begin deze maand heeft de Australische regering de Solomoneilanden officieel meer hulp aangeboden om een einde te maken aan de crisis op de archipel – de voorbije jaren had Canberra er al fors geïnvesteerd in de politiemacht, de justitie en het gevangeniswezen. Maar dat bleek niet voldoende om de orde te herstellen. Dit jaar zijn al meer dan 30 mensen omgekomen bij etnisch geweld. 94 procent van de 500.000 inwoners van de archipel zijn van Melanesische oorsprong, maar onenigheden over landbezit en ontwikkelingskansen tussen de bewoners van de belangrijkste eilanden, Guadalcanal en Malaita, liepen eind de jaren 90 uit op een gewapend conflict tussen de milities van beide kampen. De aanhoudende strijd heeft de al zwaar door corruptie aangevreten overheid elke greep op de situatie doen verliezen. Veel politici zouden bovendien banden hebben met de milities.

Volgens de Australische minister van Buitenlandse Zaken Alexander Downer gaat het om een “coöperatieve interventie”. Het initiatief is gebaseerd op een plan van het Australian Strategic Policy Institute (ASPI). Dat schat dat er de komende 10 jaar 465 miljoen euro in de archipel moet worden gepompt om het land van de economische ondergang te redden. Een internationale troepenmacht van 150 manschappen – geleverd Australië, Nieuw-Zeeland en een aantal eilandstaten in de buurt - zouden een einde moeten maken aan het geweld. Verscheidene ministeries zouden de komende tien jaar bestuurd worden door een “herstelautoriteit” met onafhankelijke financiële technocraten.

Tim O’Conner van de niet-gouvernementele organisatie AIDWATCH vindt dat de interventie een gevaarlijk precedent schept. De Australische regering en het ASPI gaan ervan uit dat de overheid op de Solomoneilanden helemaal gefaald heeft en dus van nul terug moet worden opgebouwd. “De soevereiniteit van de Solomoneilanden moet een belangrijke bezorgdheid blijven,” stelt O’Connor. Dat de interventiemacht alleen verantwoording zou afleggen tegenover een “onafhankelijke” vertegenwoordiger van de Australische staat, kan voor hem niet door de beugel.

De regering van de Solomoneilanden heeft daar niet zo’n problemen mee. Premier Allan Kemakeza bezocht eerder deze maand zijn Australische ambtsgenoot John Howard om de Australische interventie te bespreken. En zelfs de oppositie en sociale organisaties lijken het plan van het ASPI te zien zitten. Volgens Matthew Wale van het plaatselijke Civil Society Network is een internationale vredesmacht nodig “omdat onze strategieën niets hebben uitgehaald.” Naast het aanhoudende geweld is de economische neergang een belangrijk argument om voor de interventie te kiezen. Het gemiddeld jaarinkomen per inwoner bedraagt nu 330 dollar, de helft van het cijfer dat werd opgetekend toen de archipel in 1976 onafhankelijk werd van Groot-Brittannië. De Solomoneilanden betalen hun buitenlandse schulden niet meer af en de overheid zal algauw ook de lonen van de ambtenaren niet meer kunnen betalen.

Belangenvermenging lijkt niet uitgesloten bij de interventie. De corruptie op de archipel wordt vooral gevoed met geld dat via de houthandel binnenkomt. Volgens het Centre for Independent Studies in Canberra heeft de elite op de Solomoneilanden zwaar geprofiteerd van contracten ter waarde van 752 miljoen euro die de voorbije jaren met Australische houtvesters zijn afgesloten. Ook van de 602 miljoen euro aan hulp en contracten die Taiwan leverde in ruil voor diplomatieke erkenning, zou veel naar de zakken van de machtigste eilandbewoners zijn gevloeid. Van de Australische ontwikkelingshulp komt volgens critici ook een deel verkeerd terecht. Veel Australische hulpdollars worden bovendien gebruikt om Australische ondernemers te betalen die worden ingeschakeld bij projecten.

Kalinga Seneviratne

Xml=3

REF.: AP IP