Aziatische middenklasse kampt met groeipijnen

Het dossier wijst er wel op dat de groei van de middenklasse nog broos is en gepaard gaat met negatieve tendensen zoals een verslechterde gezondheidssituatie en een grotere uitstoot van broeikasgassen.
De snelle economische groei heeft in Azië de armoede teruggedrongen en een grotere middenklasse gecreëerd. Volgens het jaarlijkse statistische verslag van de Aziatische Ontwikkelingsbank (ADB) consumeerde 56 procent van de bevolking in 2008 tussen twee en twintig dollar per dag –tussen 1,5 en 15,5 euro. Dat is een groei met 35 procent tegevover twintig jaar geleden. 
De groei van de middenklasse zal binnen de volgende jaren zorgen voor een enorme stijging van de consumptie in Azië. In zoverre zelfs dat Azië volgens de ADB de rol van leidende consumentengroep zal overnemen van Europa en de VS, waar er op dit moment meer gespaard wordt om schulden weg te werken.

Koelkast op batterijen

De ADB heeft berekend dat de uitgaven van de Aziatische consumenten in 2008 een derde bedroeg van de consumptie van de landen die behoren tot de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso). De bank voorspelt dat ze tegen 2030 zullen instaan voor 43 procent van de wereldwijde consumptie.
Vooral de markt voor gebruiksgoederen zoals koelkasten, televisies, gsm’s en auto’s staat in Azië erg sterk. Zo zijn China en India momenteel de grootste en de tweede grootste markten ter wereld voor gsm’s. De Aziatische landen zijn ook laboratoria voor betaalbare producten, omdat de middenklasse nog over minder koopkracht beschikt dan de Westerse. Een Indiaas bedrijf heeft bijvoorbeeld een koelkast op batterijen ontwikkeld die maar ongeveer 55 euro kost. Een andere eigenschap van de middenklasse is dat ze zorgt voor betere publieke diensten. Ze zijn beter opgeleid en kennen hun rechten beter dan armen, daarom staan ze kritischer tegenover de overheid.

Kwetsbaar

Maar deze cijfers en positieve gevolgen geven een enigszins vertekend beeld. Het grootste deel van de nieuwe middenklasse behoort tot de onderste groep die tussen de twee en vier dollar per dag uitgeeft –tussen 1,5 en 3 euro. Deze klasse is nog erg kwetsbaar om terug te vallen in de armoede, zoals gebeurde bij de economische crisis van 2008-2009. Om de middenklasse weerbaarder te maken tegen recessies van buitenaf moeten Aziatische staten hun economie heroriënteren van exportgerichte economieën naar sterkere binnenlandse consumptiemarkten, adviseert de ADB.
De ADB raadt Azië ook aan haar sociaal vangnet uit te breiden, waarbij het zich in het bijzonder tot China richt. Het gebrek aan sociale zekerheid en universele gezondheidszorg zou daar leiden tot teveel sparen. Het verbeteren van onderwijs en het stimuleren van ondernemerschap zijn andere maatregelen om de Aziatissche middenklasse robuuster te maken. De ADB ziet het ook als de taak van de overheid om de groeiende groep van de noodzakelijke stabiele en goed betaalde jobs te voorzien.

Overgewicht

Naast deze werkpunten haalt de ADB de negatieve gevolgen aan van de grotere consumentengroep. Het eerste is de verhoogde druk op het milieu. De bank vreest dat de verhoogde welvaart een watertekort zal teweegbrengen. Meer welgestelde mensen zouden ook voor een grotere uitstoot van broeikasgassen zorgen.
Het tweede gevolg is de verslechterde gezondheidssituatie in Azië. Doordat de inwoners van de Aziatische landen in ontwikkeling meer vetrijk voedsel eten hebben ze meer last van overgewicht, wat tot nu toe vooral een fenomeen van rijkere landen was. Daardoor komen chronische ziektes zoals kanker, diabetes en hartziekten vaker voor. Aangezien vele landen in Azië bepaalde besmettelijke ziektes zoals malaria nog niet hebben overwonnen, is hun toestand volgens de bank dubbel zo ernstig.