Azië geeft voorkeur aan eigen veiligheidsconcept boven “strijd tegen terreur”

In de regio heerst de overtuiging dat met Noord-Korea moet worden
onderhandeld om te proberen het land uit zijn isolement te halen. Dat de
Verenigde Staten zich ondanks hun massale militaire aanwezigheid in de
regio bij die strategie aansluiten, bewijst volgens het boek dat Oost-Azië
vijftig jaar van Pax Americana is ontgroeid en zijn eigen systeem voor
politieke en economische stabiliteit heeft ontwikkeld. “Azië is geen
onstabiele, onvoorspelbare regio”, zo beweert Muthiah Alagappa, directeur
van het East-West Center in Washington en de uitgever van de studie.

Volgens Alagappa is de politieke orde in Azië gebaseerd op drie
verschillende modellen. Het eerste is gebaseerd op Amerikaanse concepten
van “hegemonie met kenmerken van vrijheidsdenken” en wil vooral de vrije
markteconomie stimuleren. Het tweede model is gebaseerd op de wens van
China om aan invloed te winnen. Internationale instellingen waarin Peking
iets te zeggen heeft, zoals de Verenigde Naties, spelen daarbij een
sleutelrol. Tenslotte is er het “multilaterale institutionalisme” van de
Vereniging van Zuidoost-Aziatische Landen (ASEAN), die geweld wil voorkomen
en veel belang hecht aan zelfbeschikkingsrecht.

Volgens Alagappa houden de Amerikaanse visie en de twee andere elkaar
ongeveer in evenwicht. “De Verenigde Staten slagen er niet in hun
veiligheidsconcept in de regio door te drukken. Ze hebben een negatief veto
maar kunnen de regels niet op eigen houtje beïnvloeden”.

De relatieve stabiliteit in Azië is volgens professor Ming Wan van de
George Mason University het resultaat van de brede aanvaarding van de
markteconomie en het belang dat in Azië wordt toegekend aan economische
welvaart als legitimatie voor politieke macht. “In zekere zin is dit de
volledige triomf van het kapitalisme in de regio”, aldus Ming Wan, die
wijst op het samengaan van economische expansie en democratische
hervormingen in bijvoorbeeld Taiwan en Zuid-Korea. Zelfs China staat in
zijn kapitalistische pioniersprovincie Shenzhen op beperkte schaal
democratische hervormingen toe.

“Waarom is het Koreaanse kruitvat in vijftig jaar niet ontploft ?”, vraagt
een andere auteur, professor David Kang van Dartmouth College, zich af.
“Was dat gelukkig toeval ? Of is Azië stabieler dan we denken ?” Kang geeft
zelf het antwoord door te stellen dat “alle landen zich bewust zijn van de
kosten en de schade die een oorlog met zich meebrengt”. De Zuid-Koreaanse
vastberadenheid om met Noord-Korea te onderhandelen is het bewijs dat Azië
zich heeft losgemaakt van het Koude-oorlogsdenken in Washington, aldus
Kang. De huidige Zuid-Koreaanse leiders zijn ervan overtuigd dat
“confrontatie niets heeft opgeleverd”. “Dat is een sterk argument en laat
de regering-Bush weinig andere keuze”.

“In Washington wordt terrorisme nu als de grootste bedreiging gezien”, legt
Alagappa uit, “In Azië is dat veel minder een thema dan bijvoorbeeld de
Koude Oorlog ooit was. Dat komt omdat de regio zich nu volgens een eigen
dynamiek ontwikkelt”.

Nog volgens Alagappa is de Amerikaanse militaire aanwezigheid niet absoluut
noodzakelijk om te verhinderen dat Japan een militaire grootmacht wordt.
“China en andere Aziatische landen beginnen in te zien dat ze de macht van
Japan op langere termijn zullen moeten aanvaarden”, zo luidt het. “In Azië
begint men in te zien dat de relaties op een andere leest moeten worden
geschoeid. De Amerikaanse aanwezigheid verkleint de kans op oorlog, maar
staat ook oplossingen in de weg”.