Azië speelt opnieuw 'landjepik' in de Spratly-archipel

China reageerde vorige week furieus op de plannen van een Vietnamese reisorganisatie om excursies te organiseren langs militaire posten op de eilanden. De touroperator zegt toestemming te hebben van het ministerie van Defensie om duikreizen naar de Truong Sa-eilanden aan te bieden, een langgerekt gebied met zandbanken, eilandjes en koraalriffen.

Vietnam is op zijn beurt ontstemd over de bouw van een vogelobservatiepost door Taiwan op een eiland dat door Hanoi geclaimd wordt. Taiwan doet aan ‘landjepik’ meent Vietnam.

Over de Spratly-archipel, die ongeveer tweehonderd eilanden en riffen telt, wordt al jaren geruzied door Vietnam, China, Taiwan, de Filipijnen, Maleisië en Brunei. Alle zes landen maken aanspraak op de eilanden, die rijk zijn aan olie en gas. Door de archipel loopt bovendien een van de drukste vaarroutes ter wereld.

China, het grootste en machtigste land in de regio, voelt zich geprovoceerd door de Vietnamese activiteiten op de archipel en vindt dat het land de Chinese soevereiniteit aantast. Vietnam beschuldigt China van hetzelfde.

De claims op de Spratly-eilanden leidden in het verleden al tot verschillende, soms gewelddadige conflicten. In 1988 vielen bij schermutselingen tussen de Chinese en Vietnamese marine bij het Johnson Rif, zeventig doden aan Vietnamese zijde. In augustus 2002 deed het laatste incident zich voor, toen Vietnamese militairen vanaf een basis op een van de eilanden waarschuwingsschoten afvuurden op Filipijnse verkenningsvliegtuigen.

Later dat jaar tekende China met de Associatie van Zuid-Oost-Aziatische Landen (ASEAN) een overeenkomst waarin is vastgelegd dat het de onenigheid over de eilanden zonder geweld moet worden opgelost. Onder de tien leden van ASEAN bevinden zich vier van de landen die de Spratly-archipel claimen.

Het gevolg lijkt dat de landen nu andere manieren zoeken om hun claims kracht bij te zetten. Terwijl China en Vietnam ruzieden over de duikvakanties, stuurde Taiwan een speedboot naar het Banthan-koraalrif om er, volgens Vietnam, paalwoningen te bouwen. Een woordvoerder van het Vietnamese ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat Taiwan verantwoordelijk gehouden kan worden voor de consequenties van die zet. Volgens Taiwan gaat het echter niet om paalwoningen, maar om een observatiehut waar liefhebbers en wetenschappers trekvogels kunnen gadeslaan.

China en Vietnam komen deze maand voor de achtste keer bijeen om te praten over de Zuid-Chinese Zee. De onderhandelingen zullen waarschijnlijk moeizaam verlopen. China claimt 80 procent van de Zuid-Chinese Zee, maar Vietnam bezit diverse oude kaarten, koninklijke verordeningen en officiële documenten waaruit zou blijken dat het land historisch gezien aanspraak kan maken op de Spratly-archipel.