Barroso kondigt heffing aan op financiële transacties

De financiële sector heeft de voorbije jaren ettelijke miljarden aan hulp- en steunmaatregelen gekregen van de Europese lidstaten –‘Zeg gerust de belastingbetaler’, was Barroso duidelijk. De commissievoorzitter kleefde er zelfs een getal op: 4.600 miljard euro.

Bovendien zijn extra inkomsten voor de Unie noodzakelijk. ‘Moeten we daarom de belastingen op arbeid of consumptie verhogen?’, vraagt Barroso zich af. ‘Volgens mij is het niet meer dan rechtvaardig om financiële activiteiten te belasten. Als onze boeren, onze arbeiders en alle andere sectoren van de economie een bijdrage moeten leveren aan onze samenleving, dan moet ook de bankensector dat doen.’

Daarom legde Barosso een plan op tafel om financiële transacties te belasten. Als het goedgekeurd wordt, zou het jaarlijks meer dan 55 miljard kunnen opbrengen. Behalve een heffing van 0,1 procent op de handel in aandelen en obligaties bevat het voorstel een aanslag van 0,01 procent op de verkoop van financiële derivaten zoals aandelenopties.

Europa als voortrekker

‘Met dit voorstel wordt de Europese Unie een voortrekker in de wereldwijde implementatie van een financiële transactiebelasting’, laat Algirdas Semeta, als EU-commissaris ondermeer bevoegd voor belastingen, weten in een reactie. Toch lijken deze voornemens wat voorbarig. Barroso kondigde in zijn speech immers enkel een voorstel aan dat nog een hele politieke weg af te leggen heeft.

Groot-Britannië reageerde al afwijzend op het plan. De Britse regering staat niet afkeurig tegenover het idee van een heffing op financiële handelsovereenkomsten op zich, maar ziet enkel heil in een globale belasting. Ook uit Amerikaanse of Chinese hoek wordt niet meteen applaus verwacht.

De internationale verwerping hoeft echter geen rem te betekenen op de invoering van het voorstel op Europees niveau. Dat vinden zelfs de Europese liberalen, in het verleden op zijn zachtst gezegd niet altijd de grootste voorstander van een dergelijke transactiebelasting. ‘Als je steeds moet wachten op consensus binnen de internationale gemeenschap gebeurt er niets. Iemand moet het initiatief nemen. Kijk maar naar de evolutie van het verhandelingssysteem voor uitstootrechten, een Europees idee dat later uitgebreid werd.’

Tevreden, maar op de hoede

Aan de linkerzijde wordt het idee op gejuich onthaald. De Europese socialisten streefden al jaren naar een heffing op financiële transacties. ‘De Commissie moet nu moedig en vastberaden zijn en alle achterpoortjes voor speculanten in het voorstel sluiten’, aldus voorzitter Rasmussen. Bart Staes, europarlementslid voor Groen!, is ook tevreden: ‘Je kunt geen eindeloze bezuinigingen van mensen vragen en vervolgens veroorzakers van de crisis de hand boven het hoofd houden. Deze heffing verschaft de Europese Unie en de lidstaten ook meer middelen voor investeringen en het nakomen van hun internationale verplichtingen tegenover ontwikkelingslanden.’

Precies dat laatste zorgt toch voor enige twijfel bij de ngo’s. ‘Er is nergens een duidelijke bepaling dat het opgehaalde geld zal ingezet worden voor armoedebestrijding en maatregelen tegen klimaatverandering’ merkt Bernd Nilles, voorzitter van een overkoepelende vereniging van katholieke ontwikkelingsorganisaties (Cidse), op. Bogdan Vanden Berghe, algemeen secretaris van 11.11.11, voegt daaraan toe: ‘Als Europa de opbrengst van de taks morgen gaat gebruiken voor een reddingsfonds voor de banken, voor een vestzak-broekzak operatie, dan vrees ik dat we minder enthousiast zullen zijn.’

De Europese liberalen zien twee grote voordelen in het plan. Niet alleen zou de bankensector een bijdrage leveren aan de samenleving, de Europese schatkist zou er bovendien wel bij varen. Dat laatste heeft dan weer positieve gevolgen voor de lidstaten die op die manier zelf minder moeten afstaan aan Europa. Ook de liberalen blijven echter waakzaam. ‘We moeten nog afwachten welke vorm deze belasting op financiële transacties precies zal aannemen. Het klopt dat veel mensen binnen de partij vroeger tegen een Tobintaks gekant waren, maar vandaag gaat het debat niet langer over een belasting op alle financiële activiteiten. Enkel transacties worden nu geviseerd.’