België verhoogt steun aan Marokko

Het is in de zuidelijke Marokkaanse provincie Ouarzazate dat Charles Michel begin februari een aantal projecten bezocht die gefinancierd worden door de Belgische Technische Coöperatie (BTC). Het was het Michels eerste officiële bezoek aan Marokko –het moment bij uitstek om een budgetsverhoging aan te kondigen. De Belgische hulp voor Marokko stijgt van 40 miljoen euro (2006-2010) naar 60 miljoen (2010-2014).
België volgt daarmee een trend ingezet door andere donoren. Zowel de EU als Spanje, Duitsland en de VS hebben de voorbije jaren hun ontwikkelingsbudget voor Marokko aanzienlijk verhoogd. En ook al behoort België in absolute termen niet tot de grootste donoren –de ontwikkelingshulp die Marokko van België ontvangt, vertegenwoordigt slechts één procent van de totale steun voor het land– toch behoort België tot de top vijf van landen die bilaterale akkoorden hebben met Marokko.
Ook dat is een strategie die de grote donoren bewust volgen. Ondanks de Verklaring van Parijs en de afspraak om ontwikkelingshulp meer te harmoniseren, blijft de voorkeur naar bilaterale akkoorden gaan –en dit voor beide partijen. De bilaterale akkoorden geven Marokko een grote onderhandelingsmarge en ontwikkelingshulp blijft voor de grote donoren zoals Frankrijk en Spanje een belangrijk politiek instrument.

Wederzijdse belangen

Ook voor België is ontwikkelingssamenwerking een zaak van wederzijds belang. ‘Ontwikkelingshulp is een hefboom voor het imago van ons land in het buitenland en het vermogen om onze internationale relaties in een logica van wederzijdse belangen te organiseren’, zegt minister Michel.
‘Dat wederzijds belang kunnen we misschien niet onmiddellijk berekenen of zien in Brussel en onze regio’s. Maar we hebben baat bij de ontwikkeling van Afrika in het algemeen en Noord-Afrika in het bijzonder.’ Meer nog, ontwikkelingshulp is volgens Charles Michel een middel om het internationaal terrorisme preventief te bestrijden.
‘Marokko is de directe buur van Europa. Alle Europese uitdagingen die verband houden met migratie, onveiligheid en internationaal terrorisme, hebben een directe band met een al dan niet ontwikkeld Noord-Afrika’, zegt de minister.
‘De strijd tegen terrorisme kan even goed gebeuren door scholen en ziekenhuizen te bouwen en de levensstandaard van de mensen te verhogen als door militair op te treden. Over het algemeen komt militair optreden pas wanneer het al te laat is. En dus is het geld dat uitgegeven wordt nuttig voor beide partijen. De Marokkanen gunnen we de wil om hun land te ontwikkelen. En voor ons is dit een investering voor onze eigen rust en vrede en het kost ons ook veel minder dan wanneer het al te laat is.’

Focus op water

Om zich te verzekeren van een plaats tussen de grote donoren heeft België in Marokko een niche gevonden, namelijk de focus op water in landelijke gebieden. België investeert in drinkbaar water voor de inwoners van geïsoleerde dorpen en in de ontsluiting van landelijke gebieden. ‘Het gaat om duurzame ontwikkeling’, zegt Michel.
‘De waterproblematiek is, gezien de klimaatveranderingen, een grote uitdaging voor een land als Marokko, waar landbouw vitaal is voor de bevolking. Het voorzien van drinkbaar water voor 100.000den gezinnen heeft een direct effect op hun dagelijks leven en op hun gezondheid. Het ontlast kleine meisjes van de watercorvee en geeft hen de kans om naar school te gaan. Wat weer een positief effect kan hebben op de emancipatie van de vrouw op het platteland. En de ontsluiting van rurale gebieden maakt het voor de inwoners mogelijk om tot bij scholen en ziekenhuizen te geraken en maakt de gebieden aantrekkelijk voor toeristische investeringen.’
Het waterbehandelingsstation van de stuwdam El Mansour Eddahbi en het waterzuiveringsstation van de stad Ouarzazate zijn een toonbeeld van de Belgische expertise op het vlak van waterzuivering, én een manier voor ons land om zich van andere donoren te onderscheiden. In het eerste project investeerde België iets meer dan 11,5 miljoen euro, in het tweede 7,4 miljoen euro. Verder investeert België in sociaal-economische projecten, zoals de Multifunctionele Ruimte voor Vrouwen van Ouarzazate en de vereniging Horizon voor de rehabilitatie van gehandicapten en voor beroepsopleiding.

Terrorisme bestrijden kan net zo goed door scholen en ziekenhuizen te bouwen en de levensstandaard te verhogen als door militair op te treden.

Diaspora

De aanwezigheid van ruim 400.000 mensen van Marokkaanse origine in België is een element dat van Marokko een belangrijke partner maakt. Minister Michel wil in zijn beleid rekening houden met die aanwezigheid. In de projecten van de komende vier jaar zal bijzondere aandacht gaan naar de Belgen van Marokkaanse afkomst die in hun land van herkomst willen investeren.
‘Wij zullen begeleiding bieden aan diegenen die in Marokko willen investeren en hen aanmoedigen om in sectoren te investeren die voor tewerkstelling zorgen’, zegt de minister. ‘Want de bedoeling van het ontwikkelingsbeleid in Marokko is bijdragen tot een opkomende middenklasse die de economie trekt.’
De totale ontwikkelingshulp die Marokko van alle donoren samen krijgt, vertegenwoordigt drie procent van het bnp en twaalf procent van het staatsbudget. Toch leiden de projecten, hoe kleinschalig ze ook zijn, tot een enorme verbetering in het leven van de betrokkenen. Het dorp Aït Benhaddou, waar België de beschikbare hoeveelheid drinkwater helpt vergroten, is daar een voorbeeld van. Alleen is er nog veel werk aan de winkel op het vlak van transparantie van de lokale overheden.
Lilane Abderrahmane, voorzitter van de vereniging Aït Aissa voor cultuur en ontwikkeling, is niet te spreken over het feit dat een eerder project om de 750 inwoners van Aït Benhaddou van drinkbaar water te voorzien uiteindelijk mislukte. ‘Wij zitten al maanden zonder drinkbaar water’, zegt hij. ‘En nu moeten we op zoek gaan naar andere financiële bronnen om de waterleiding te vervangen omdat ze niet aan de kwaliteitsnormen beantwoordt.’