Belgrado in ontkenningsfase over Kosovaarse onafhankelijkheid

Volgens een woordvoerder van de Kosovaarse premier Hashim Thaci wordt de verklaring zondag om 17.00u uitgesproken, meldt de onafhankelijke Servische radiozender B92.
In de Kosovaarse hoofdstad Pristina en in andere steden staan concerten en festivals op het programma, benevens de eerste sessie van het parlement van onafhankelijk Kosovo.
De onafhankelijkheidsverklaring is de laatste stap in het uiteenvallen van voormalig Joegoslavië, dat in 1991 begon met de afscheiding van Slovenië en Kroatië.

Bitter

De stap van Kosovo leidt tot bittere reacties vanuit Belgrado. De Servische regering bracht donderdag een scherp statement uit dat de onafhankelijkheid “bij voorbaat ongeldig” verklaart. En dat is “een historische beslissing”, zei de Servische premier Vojislav Kostunica donderdagmiddag. “Het verklaart de daden van interimregering ongeldig omdat ze de soevereiniteit en de territoriale integriteit van de Republiek Servië schendt.”
Servië heeft de VN-Veiligheidsraad nu gevraagd om in een spoedzitting de “illegale handeling van het eenzijdige uitroepen van de provincie Kosovo direct ongeldig te verklaren, op grond van het VN-Verdrag en Resolutie 1244 van de VN-Veiligheidsraad.”
In Resolutie 1244 staan de voorwaarden op basis waarvan de VN de regering van Kosovo overnam in juni 1999, nadat de NAVO de Servische troepen had verdreven die het gewapende Albanese verzet de kop in drukten. De twee miljoen inwoners van Kosovo zijn grotendeels Albanees.
Wat Servië nu gaat doen, heeft Kostunica niet gezegd, maar allereerst wordt het terugtrekken van Servische ambassadeurs “voor overleg” verwacht uit alle Europese landen die Kosovo erkennen. Er zullen “actieplannen” volgen, gaf de premier aan. Hij heeft al eerder de 100.000 Serviërs in Kosovo opgeroepen om “in Kosovo te blijven met het recht om de eenzijdige illegale handeling niet te erkennen”, maar dat lijkt vooral pompeuze retoriek om een emotioneel publiek rustig te houden.

Te laat

“Dit komt allemaal te laat en dient tot niets”, zei internationaal rechtsgeleerde Vojin Dimitrijevic op de Belgradose Radio B92. “Tijd en mogelijkheden voor goed overleg werden verspeeld, en nu probeert de regering te redden wat niet gered kan worden. Kosovo was al in 1999 verloren.”
In de door de VN gesteunde onderhandelingen over Kosovo bleef de Servische delegatie inzetten op “brede autonomie” voor Kosovo.
“Het officiële standpunt over Kosovo bestond uit gepraat over gewijde Servische grond, zonder respect voor de mensen daar – etnische Albanezen”, schreef Ljubisa Rajic, professor aan de Universiteit van Belgrado, in zijn column in de krant Politika.
De meeste media houden echter hun mond over Kosovo en mensen denken dat Kosovo niet zomaar uit Servië kan stappen. Nu de onafhankelijksverklaring dichterbij komt, wint de haat van de ultranationalisten terrein. Hun leider Tomislav Nikolic wil dat de noodtoestand wordt uitgeroepen.
“Dat is nonsens”, zegt grondwetdeskundige Zoran Ivosevic. “Daar staat niets over in de nieuwe grondwet van 2006. Het oude tijdperk is voorbij.”