Bendes Centraal-Amerika plegen steeds meer terreuraanslagen

Op 4 januari kwam een tas met explosieven tot ontploffing op een bus in Guatemala-stad. De explosieven werden op afstand geactiveerd met een gsm. Negen mensen kwamen om, van wie drie kinderen.

“De misdaad neemt alles over”, zegt Alma Valenzuela. “Als ze niet krijgen wat ze willen, doen ze wat ze willen. Ze respecteren zelfs het leven van kinderen niet.”
Volgens de Guatemalteekse politie was de bom een vergelding van bende Mara 18 tegen een vennoot van het transportbedrijf waartoe de bus behoorde. De vennoot moest afpersingsgeld bij zijn collega’s innen. Over de verdeling van de buit was onenigheid ontstaan.

In 2010 werden minstens 128 buschauffeurs vermoord in Guatemala, velen nadat ze waren afgeperst door misdaadbendes, zegt de niet-gouvernementele organisatie Grupo de Apoyo Mutuo.

Angstpsychose

Volgens hoogleraar David Martínez-Amador, die over internationale georganiseerde misdaad doceert aan universiteiten in Guatemala, Costa Rica, Puerto Rico en Mexico, was de aanslag geen “terroristische daad” omdat niemand de aanslag heeft opgeëist. Toch heeft de aanslag een angstpsychose doen ontstaan bij de bevolking.

Ook in Honduras en El Salvador vinden steeds meer dergelijke aanslagen plaats, vooral in de steden. Op 5 december staken leden van Mara 18 een bus in brand in de Hondurese hoofdstad Tegucigalpa. De chauffeur was afgeperst maar had geweigerd te betalen. Er vielen geen gewonden.

Op 21 juni vielen zeventien doden bij twee aanvallen op het openbaar vervoer in de Salvadoraanse hoofdstad San Salvador. Veertien mensen stierven in een bus die in brand was gestoken. President Mauricio Funes sprak van “zuiver terrorisme”.

Georganiseerde misdaad

Reina Rivera, veiligheidsanalist in Honduras, wijt het steeds gewelddadiger optreden van de bendes “wellicht aan het grote verloop, waardoor ze niet als echte bendes beschouwd kunnen worden maar als leden van de georganiseerde misdaad (…). Politiebronnen en het ministerie van Buitenlandse Zaken in de Verenigde Staten signaleren dat Mexicaanse drugmaffia’s steuncellen hebben in Honduras, waardoor ook criminele methodes zoals bloedbaden, foltering, moorden, verminking en het afhakken van lichaamsdelen, worden overgedragen. Dit is niet langer de subcultuur van jongeren die we bij de bendes zien, maar een perverse mutatie naar de wreedste bendes van de georganiseerde misdaad.”

De Hondurese wet tegen misdaadbendes maakt massale arrestaties mogelijk, zegt de expert. Maar ze ziet tegelijk hoe de bendes hun strategie veranderen: ze dragen niet langer tatoeages, en ze verplaatsen zich naar minder stedelijke gebieden.