Bendes terroriseren Nigeriaanse universiteiten

De studenten die Omoyele Sowore aanvielen, droegen rode baseballpetten en hadden hun gezicht bedekt. Twee van hen volgden mij, trokken een wapen en dwongen me om mee te gaan, zegt voormalig studentenleider Sowore. Met ongeveer 150 man kwamen ze op me af, ze schoten in de lucht en zwaaiden met messen en kapotgeslagen flessen. Ze staken me verschillende keren en gaven me een injectie. Daarna werd ik door anderen met een honkbalknuppel geslagen en gedwongen van driehoog naar beneden te springen. Met welke vloeistof Sowore geïnjecteerd is, weet hij niet.

Agressie en intimidatie zijn niet ongewoon op Nigeriaanse universiteiten. De studenten die Sowore belaagden, kwamen van de Universiteit van Lagos. Ze hadden het op hem gemunt omdat hij als studentenleider in opdracht van de universiteit een actie tegen de campusbendes had gecoördineerd. Een goedgeorganiseerde campagne, die de activiteiten van leden van groeperingen voor het voetlicht bracht.

De universiteiten in Nigeria worden geterroriseerd door leden van een twintigtal gewelddadige bendes. De bekendste zijn de Buchaneers, Vikings, Black Axe en Eiye Confraternity. Ze maken zich schuldig aan diefstal, verkrachting en afpersing en zetten docenten onder druk om goede cijfers toe te kennen. Docenten die weigeren mee te werken, lopen het risico te worden doodgeschoten. De afgelopen drie maanden werden in het zuidoosten van Nigeria zes docenten vermoord. Universiteitsbesturen en de politie vermoeden dat leden van bendes hiervoor verantwoordelijk zijn.

Studenten worden soms vermoord om kleinigheden, bijvoorbeeld omdat ze uitgaan met meisjes die in trek zijn bij leden van de bendes. Studentenleiders die actie ondernemen tegen de bendes, zijn ook vogelvrij. Een van de meest opmerkelijke aanvallen op een studentenleider dateert uit 1999. Vijf studenten van de Obafemi Awolowo Universiteit in het zuidwesten van Nigeria werden vermoord. Tola Kazeem, student aan de Obafemi Awolow Universiteit, zegt dat de schrik er op de campus nog steeds goed in zit. Als je ze schoffeert, dan wachten ze een tijdje voordat ze actie ondernemen. Net als je denkt dat ze je vergeten zijn, slaan ze toe. Ze wachten tot zich goed moment voordoet om wraak te nemen.

Veel leden van bendes lopen zelf het risico vermoord te worden, in gevechten met rivaliserende groepen. De overheid en de directies van universiteiten zeggen dat ze vorderingen maken in het bestrijden van dergelijke groeperingen. De Nationale Universiteitscommissie (NUC) zegt alles te doen om het geweld uit te bannen. Zodra we weten dat een student zich bezighoudt met dergelijke activiteiten, wordt hij geschorst en geweerd van andere universiteiten, zegt Peter Okebukola, secretaris van NUC. De Nigeriaanse regering en sommige van de 36 staten bezinnen zich op nieuwe wetten om de campusbendes effectief te kunnen aanpakken.

In de staat Kwara is een wetsvoorstel ingediend dat het mogelijk maakt lidmaatschap van de bendes te bestraffen met maximaal vijf jaar gevangenisstraf. Maar veel betrokkenen denken dat dergelijke wetgeving in de praktijk weinig zal veranderen, omdat vervolging van studenten onder de huidige wetgeving ook nauwelijks gebeurt.

Socioloog Taiwo Adepoju denkt dat het moeilijk is om de campusbendes uit te roeien zonder de oorzaak van het probleem te bestrijden. Het karakter van de Nigeriaanse samenleving word bepaald door de honger naar macht, zegt hij. Volgens Sowore zijn de leden van de bendes vooral afkomstig uit de heersende klasse in Nigeria. Het is de jongerenafdeling van de huidige machthebbers. Het zijn de kinderen van legerofficieren en invloedrijke Nigerianen, zegt Sowore. De studenten kunnen volgens hem net als hun ouders doen en laten wat ze willen zonder dat ze vervolgd worden voor hun wandaden.

Op de meeste universiteiten heerst een klimaat van angst. Sommige bendeleden zijn al afgestudeerd, maar ze blijven op de campus rondhangen, zegt Kazeem. Hij zegt ouders ontmoet te hebben die op zoek waren naar hun vermoorde kinderen. Ouders die welgesteld zijn, zegt hij, laten hun kinderen bij voorkeur in het buitenland studeren. (JS/PD)