Benoeming in Witte Huis is opsteker voor Likoed

Elliott Abrams was chefstaf voor democratie, mensenrechten en internationale
operaties in de Nationale Veiligheidsraad van de VS (NSC). Nu is hij benoemd
tot speciaal assistent van de president en directeur van de NSC voor
Zuidwest-Azië, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. In die functie moet hij
beleidsplannen en keuzes voorleggen aan de nationale veiligheidsadviseur
Condoleezza Rice, wier mening vaak doorslaggevend blijkt wanneer de
president tegenstrijdige standpunten hoort van de haviken, vertegenwoordigd
door minister van Defensie Donald Rumsfeld en vice-president Dick Cheney, en
de meer vredelievende minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell, vaak
gesteund door de CIA en geïnformeerde militairen. Abrams vervangt Zalmay
Khalilzad, prominent buitenlands strateeg, die er volgens de meesten meer
neutrale standpunten over het Israëlisch-Palestijnse conflict op nahoudt dan
Abrams. Khalilzad is benoemd tot ‘ambassadeur voor het vrije Irak’ en zal
waarschijnlijk een sleutelrol spelen bij het verzoenen van de interne
conflicten binnen de Iraakse oppositie.

Met de benoeming van Abrams komt voor het eerst een sleutelfunctie in het
Amerikaanse Midden-Oostenbeleid in handen van een persoon die openlijk
kritiek heeft op het ‘land-voor-vrede’-beleid dat de VS sinds de oorlog van
1976 volgt in het Arabisch-Israëlische conflict. Abrams is een tegenstander
van de Oslo-vredesgesprekken en heeft Washington ertoe opgeroepen ‘trouw te
blijven’ aan Israël in plaats van op te treden als neutraal bemiddelaar
tussen Israël en de Palestijnen. Alweer een Amerikaanse ‘Likoednik’ die
greep krijgt op de agenda van Washington voor het Midden-Oosten, was het
commentaar van Rashid Khalidi, historicus aan de universiteit van Chicago
toen het nieuws van Abrams’ aanstelling eerder deze week bekend raakte. Dit
is een drama voor het Israëlische en het Amerikaanse volk.

Abrams is erg geliefd bij de Amerikaanse rechterzijde als voorvechter voor
de Nicaraguaase contras in de jaren 1980. Onder Ronald Reagans was hij
assistent-staatssecretaris voor mensenrechten en later assistent voor
inter-Amerikaanse Aangelegenheden. In beide functies kwam hij regelmatig en
hard in aanvaring met belangrijke kerkelijke groepen en
mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch en Amnesty International.
Zij beschuldigden hem van het toedekken van verschrikkelijke misbruiken door
VS-gezinde regeringen in bijvoorbeeld El Salvador en Guatemala en door
rebellengroepen als Unita in Angola. Misbruiken door tegenstanders van de VS
zou hij dan weer fel hebben overdreven.

Abrams werd aangeklaagd in de Iran-Contrazaak voor het afleggen van valse
getuigenissen over zijn rol bij illegale fondsenwerving voor de contras. Om
een proces en een mogelijke gevangenisstraf te vermijden pleitte hij
schuldig voor twee minder ernstige misdrijven in verband met het
achterhouden van informatie voor het Congres. In 1992 kreeg hij samen met
andere verdedigers van de Iran-Contra-affaire vergiffenis van president
George H.W. Bush. In 1999 werd hij lid van de commissie voor internationale
religieuze vrijheid, waarvan hij in 2000-2001 ook voorzitter was.
Moslimgroepen in de VS klaagden toen dat Abrams weigerde kritiek uit te
oefenen op de Israëlische praktijken in de Bezette Gebieden en Jeruzalem.

Abrams staat niet meteen bekend als een specialist in de
Arabisch-Israëlische zaak, maar hij is staat al lang achter de standpunten
van Likoed, de rechtse Israëlische partij van premier Ariel Sharon. Kort na
het uitbreken van de tweede intifada eind september 2000 had hij kritiek op
de meerderheid van de joden die opriep tot een hervatting van de
vredesgesprekken tussen de Palestijnse Autoriteiten en Israël en die wilde
dat er een einde kwam aan het geweld. Abrams is voor een Midden-Oostenbeleid
dat steunt op de overweldigende militaire macht van zowel de Verenigde
Staten als Israël. Dat impliceert ook een militair bondgenootschap tussen
Israël en Turkije tegen vijandige Arabische staten, vooral Syrië en Irak, om
een ‘ruimer strategisch kader’ te creëren. Dat kader moet garanderen dat de
staat die op Palestijns grondgebied zou ontstaan de Amerikaanse en
Israëlische belangen gunstig gezind is en Syrië kan dwingen zich terug te
trekken uit Libanon.

In zijn nieuwe functie is Abrams volgens de historicus John Prados
uitstekend geplaatst om het Amerikaanse Midden-Oostenbeleid te beïnvloeden,
vooral door het vertragen of stopzetten van het beleid dat het ‘kwartet’ van
de Verenigde Staten, de Europese Unie, Rusland en de Verenigde Naties
probeert uit te stippelen om de politieke onderhandelingen tussen Israël en
de Palestijnen te hervatten. Het ziet er inderdaad naar uit dat er niet veel
in huis zal komen van de Britse hoop op een topontmoeting van het kwartet
voor eind dit jaar. Waarschijnlijk zal Abrams ingaan op het recente verzoek
van Israël om alle besprekingen uit te stellen tot na de Israëlische
verkiezingen van eind volgende maand en om bijna 14 miljard euro militaire
hulp en leninggaranties om het land te helpen in deze economisch zware
tijden.

James Zogby, directeur van het Arabisch-Amerikaans Instituut noemt Abrams’
benoeming een heel gevaarlijke boodschap aan de Arabische wereld en nog
maar eens een extra versterking van de greep van de neoconservatieven op de
belangrijkste instrumenten van de besluitvorming buiten het ministerie van
Buitenlandse Zaken. Rashid Khalidi wijst erop dat Abrams nooit erg scheutig
is geweest met informatie die in strijd is met zijn eigen standpunten.
Alweer een filter die zal verhinderen dat de werkelijkheid doordringt tot
bij de president.