Biobrandstoffen vreten aan bosbestand

De toenemende vraag naar biobrandstoffen heeft een averechts effect op de natuurlijke bosbestanden in de wereld. Oeroude bomen gaan intussen niet enkel voor de bijl voor tuinmeubelen of papier, maar moeten ook wijken voor plantagebossen van oliepalmen voor biodiesel. Noem het maar ‘ontbossingdiesel’, klinkt het schamper.
Energiebedrijven investeren miljoenen in palmolieplantages, vooral in tropische landbouwgebieden in Thailand, Maleisië, Indonesië en Brazilië. De oliepalm levert een van de beste en goedkoopste grondstoffen voor biodiesel, een brandstof die voor minder CO2-uitstoot zorgt dan gewone diesel.
De expansie van de monocultuur gaat vaak ten koste van de natuurlijke bossen. In vergelijking met een echt bos is een palmplantages een woestijn inzake biodiversiteit en slorpt enorme hoeveelheden grondwater op. Een plantage absorbeert minder broeikasgassen en wordt rijkelijk besproeid met pesticide. De plantages bieden ook nog weinig werkgelegenheid, waardoor de mensen wegtrekken en vaak een stuk natuurlijk bos rooien als landbouwgrond of voor veeteelt.
“In Maleisië, Indonesië en Brazilië is biodiesel goed op weg om de belangrijkste oorzaak van ontbossing te worden. ‘Ontbossingdiesel’ is misschien een betere naam.” zegt Simone Lovera, hoofd van de Paraguayaanse mileuorganisatie Global Forest Coalition. “De plantagebossen zijn een ramp voor de biodiversiteit en de lokale bevolking.”
De ironie is dat de inspanningen om de klimaatverandering tegen te gaan tot het omgekeerde resultaat leiden. Het verdwijnen van bossen zorgt wereldwijd voor meer broeikasgassen dan de uitstoot door de hele vloot van auto’s, vliegtuigen en schepen samen.
Ook bio-ethanol, een andere biologische brandstof, draagt indirect bij tot ontbossing. Naarmate de vraag naar bio-ethanol stijgt, schakelen steeds meer Noord-Amerikaanse boeren over van sojateelt naar maïsteelt. Dat leidt tot hogere sojaprijzen op de wereldmarkt en verleidt Braziliaanse boeren nog meer Amazonewoud op te offeren aan de sojateelt.
Er is ook goed nieuws. Costa Rica heeft bewezen dat een goedkoop satellietsysteem en een strikt toegepast verbod op illegale houtkap volstaat om de ontbossing een halt toe te roepen. Een gelijkaardige aanpak heeft de ontbossing in het oosten van Paraguay in de voorbije twee jaar met 85 procent doen verminderen. India tenslotte heeft goede ervaringen met een wet die het bosbeheer toevertrouwd aan lokale gemeenschappen.
“Regeringen beginnen in te zien dat de natuurlijke bossen het klimaat enorme diensten verlenen wanneer je ze gewoon laat staan”, zegt Lovera, “Alleen een moratorium kan de ontbossing een halt toeroepen.”