Birma steekt regionale groep dolk in de rug

Maandag bevestigde de oppositiepartij van Aung San Suu Kyi dat de Birmese junta ambtenaren had gestuurd om haar huisarrest te verlengen. En dat terwijl analisten op de vooravond van de topbijeenkomst speculeerden dat de andere ASEAN-landen Birma op het matje zouden roepen over het gebrek aan vooruitgang in de politieke hervorming en het lot van Suu Kyi.

De oppositieleidster won overtuigend de verkiezingen in 1990, maar leefde onder huisarrest van 90 tot 95 en opnieuw van 2000 tot 2002. Haar huidige arrest volgde op een aanval op haar en haar partijgenoten door mensen met banden met het militaire regime eind mei van dit jaar.

Dit is duidelijk een slag in het gezicht van de ASEAN, zegt Debbie Stothard van het Alternatieve ASEAN Netwerk over Birma (ALTSEAN), een plaatselijke mensenrechtenvereniging. Het toont hoe gerust het militaire regime is dat de ASEAN het niet onder druk zal zetten om Suu Kyi vrij te laten of aan te zetten tot democratische hervormingen.

De junta maakt zich blijkbaar geen zorgen over de reactie van de ASEAN, zegt ook Aung Naing Oo, een onderzoeker van het Birmafonds, een in Washington gevestigde denktank van Birmese academici in ballingsschap.

De onderdrukking in Birma is al een doorn in het oog van de ASEAN sinds Birma in 1997 lid werd van de Associatie. Maar tegelijk verdedigen prominente figuren binnen de ASEAN, zoals de Thaise premier, het regime tegen de forse kritiek van Groot-Brittannië of de Verenigde Staten.

Het ASEAN-principe om niet tussenbeide te komen in interne zaken van de lidstaten, komt onder vuur te liggen nu Birma normaal gezien in 2006 het voorzitterschap van de Associatie moet overnemen.

De ASEAN pleegt zelfmoord op vlak van internationale geloofwaardigheid als de Birmese generaals aan het roer komen te staan, zegt Stothard. Naing Oo merkt op dat de junta van zijn kant het voorzitterschap juist wil gebruiken om zijn legitimiteit te bevestigen.

Ook binnen de ASEAN komt er verzet. Een groep Maleisische parlementsleden heeft met de hulp van wetgevers uit Thailand, de Filipijnen, Indonesië, Cambodja en Singapore een campagne opgezet tegen het nakende voorzitterschap. Het voorzitterschap van de ASEAN kan niet worden toegekend zonder dat Birma een systematische en onomkeerbare verandering in zijn bestuur ondergaat, zei de verklaring die de parlementsleden zondag vrijgaven. De wetgevers suggereerden zelfs dat de regio beter af zou zijn als Birma uit de ASEAN wordt gegooid. (ADR/PD)