Birmaanse junta heeft gewonnen spel bij verkiezingen

De parlementsverkiezingen op 7 november zijn de eerste sinds de overwinning in 1990 van de partij National League for Democracy (NLD), waarvan Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi het boegbeeld is. De militairen hebben dat resultaat nooit erkend en de oppositieleidster sindsdien grotendeels onder huisarrest gehouden. Nu lijkt het er op dat de junta geen risico’s neemt en zijn overwinning al op voorhand vastlegt door middel van discriminerende verkiezingswetten en intimidatie van populaire partijen door de politie.

Controversiële grondwet

Volgens de verkiezingswetten kunnen mensen die een criminele straf hebben opgelopen geen lid zijn van een politieke partij. Daardoor zijn de meeste vooraanstaande democratieactivisten uitgesloten. Leden van religieuze ordes mogen ook niet deelnemen. Die maatregel is gericht tegen monniken die de protesten tegen de regering leidden in 2007. Andere campagnereglementen verhinderen politieke partijen om te zingen, optochten te organiseren of iets te zeggen op bijeenkomsten dat het imago van het land schaadt.
Een Birmaanse oppositiepartij, de Democratic Party, heeft geklaagd bij de verkiezingscommissie dat de politie bij partijleden thuis is komen vragen naar persoonlijke gegevens en foto’s. ‘Dit is pure intimidatie’, vertelde voorzitter Thu Wai aan de in Thailand gevestigde media-organisatie The Irrawaddy. Hij denkt dat de politie ingezet wordt om populaire partijen onder druk te zetten ‘omdat anders de door de regering gesteunde partijen weinig kans maken.’
De verkiezingen zullen de macht van de junta nog vergroten door de bekrachtiging van een controversiële nieuwe grondwet. Die verzekert de militairen van een kwart van de parlementszetels en cruciale ministerpostjes. Bovendien beschikt het leger met die 25 procent over een effectief veto bij pogingen om de grondwet te wijzigen. Daarvoor moet namelijk een meerderheid van meer dan 75 procent van de verkozenen akkoord gaan.

Splintergroep

De NLD heeft beslist de verkiezing te boycotten, onder meer omdat leidster Aung San Suu Kyi volgens de nieuwe wetten wellicht niet zou mogen deelnemen. De partij is als gevolg van die positie automatisch ontbonden, onder de nieuwe elektorale wetten. Ze heeft geprobeerd andere groepen aan te zetten om haar voorbeeld te volgen, omdat een deelname de militaire regering legitimeert. Een splintergroep van de NDL, de National Democratic Force (NDF) distantieert zich van dit standpunt en heeft zich samen met veertig andere partijen ingeschreven voor de verkiezingen. De voorzitter van de NDF, Dr. Than Nyein, is optimistisch dat de verkiezingen verandering kunnen brengen.
Het optimisme van de NDF wordt niet gedeeld door internationale waarnemers. De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-Moon, heeft deze week nog zijn frustratie geuit over de onwil van het Birmaanse regime om te onderhandelen. ‘Wij zijn erg bezorgd over het politieke proces, ook over de verkiezingen,’ zei hij. ‘Door een gebrek aan medewerking op dit kritieke moment gaat een unieke kans verloren.’

Nutteloos

De Verenigde Staten, de Europese Unie en verschillende andere landen hebben Birma’s leiders al sancties opgelegd voor hun weigering om democratische hervormingen door te voeren. Over de geplande verkiezingen zei de woordvoerder van het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken, Philip Crowley, vorige maand dat ‘de Verenigde Staten geen enkele verwachting koesteren dat de uitslag vrij, eerlijk of legitiem zal zijn’.

Ook de bevolking, waarvan ongeveer de helft voor de eerste keer kan gaan stemmen, is bang dat de het resultaat van de verkiezingen al op voorhand vastligt. Uit een peiling bij meer dan duizend jonge mensen door de Birmaanse civiele organisatie Egress blijkt dat 78 procent van de ondervraagden er van uitgaat dat de uitslag gemanipuleerd zal worden. Toch waren ze van plan om te gaan stemmen. Vijftien procent denkt dat de verkiezingen ‘nutteloos’ zal zijn in de overgang naar democratie.