Boeddha’s vrede hield stand in Mandalay

Tijdens de onderdrukking van de straatprotesten in Rangoon werden de monniken geviseerd door zwaarbewapende soldaten, oproerpolitie en de regeringsgezinde militie. Hun kloosters werden ‘s nachts bestormd, de monniken werden geslagen en er volgden honderden arrestaties.
In de oude stad Mandalay, het hart van het Boeddhisme in Myanmar, ging het er veel rustiger aan toe. Toen een confrontatie dreigde tussen de monniken en het leger, begonnen soldaten tot de monniken te bidden en smeekten ze hen de confrontatie te vermijden en terug te keren naar hun kloosters.
Toen het leger uiteindelijk geweld gebruikte om de demonstranten uiteen te drijven, werden enkel rubberkogels en traangas gebruikt. Er zou ook vooral in de lucht geschoten zijn. Volgens een van de monniken waren er zelfs afspraken met een militair bevelhebber om de stad te sparen van nachtelijke raids: “Een monnik die de bevelhebber kende, klaagde dat hij niet zou kunnen slapen uit angst voor arrestaties. Maar de bevelhebber stelde hem gerust en zei dat de troepen het klooster niet zouden aanvallen.”
De zachtere aanpak van het leger is waarschijnlijk te wijten aan het grote aantal monniken in Mandalay. Naar schatting één vierde van de monniken in Myanmar zou er in één van de talrijke Boeddhistische kloosters, pagodes of scholen verblijven.
“Er is een sterke band tussen de monniken en de gemeenschap in Mandalay,” zegt Zaw Min, een vroegere bewoner van de stad die nu in ballingschap in Thailand leeft. “De Boeddhistische aanwezigheid is overal voelbaar. En het leger weet dat.”
Volgens Win Min, een Birmaanse academicus met kennis van het militaire apparaat, speelt ook het soort troepen een rol dat de steden werd ingestuurd om de oproep te onderdrukken. In Rangoon waren dat twee geharde infanteriedivisies met gevechtservaring tegen rebellen, terwijl in Mandalay twee divisies lichte infanterie ingezet werden die minder gehard waren in de strijd. 
Het is niet de eerste keer dat Mandalay aan het ergste geweld ontsnapt. In 1988 gebeurde iets gelijkaardigs toen het militaire bewind straatprotesten onderdrukte en drieduizend betogers het leven lieten, de meeste van hen in Rangoon. “Ik was toen in Mandalay,” zegt Zaw Min, “En ook toen waren er geen zware confrontaties zoals in Rangoon.”
Volgens Zaw Oo, directeur van een Thaise denktank die zich specialiseert in de situatie in Myanmar, toont de situatie in Mandalay aan dat lokale bevelhebbers op verschillende manieren reageren op de straatprotesten. Volgens ‘The Irrawaddy’, een magazine en website van journalisten in ballingschap, ging het bevel om geweld te gebruiken uit van Generaal Than Shwe, maar leek er op sommige momenten onenigheid te bestaan binnen het leger. Volgens de journalisten was zelfs de mogelijkheid van een coup reëel: “Er waren topmilitairen die geen dodelijk geweld wilden gebruiken en er was voelbare spanning binnen de junta.” 
In tegenstelling tot de monniken in Mandalay werden studenten en burgers niet gespaard. Vijftig studenten werden opgepakt en volgens sommige getuigen werden in een nabije rivier dode lichamen gedumpt.