Boeddhistische priesters gaan met de mode mee

De belangstelling voor het boeddhisme neemt af in Japan. De ongeveer 75.000 tempels in het land maken de ergste crisis in hun geschiedenis door, omdat vrijwel niemand ze meer bezoekt.

Het boeddhisme kwam in de zesde eeuw naar Japan door contacten met Korea en China. Het bestond niet alleen naast, maar vormde ook een aanvulling op de oorspronkelijke religie in het Oost-Aziatische land, Shinto.

Het is gewoon voor Japanse families om begrafenissen met boeddhistische rituelen te omringen en thuis een klein altaar te hebben waar respect aan de voorouders betuigd kan worden. Dat respect speelt een belangrijke rol in het boeddhisme. Dergelijke tradities zijn vaak het enige wat nog in ere wordt gehouden, als het gaat om spirituele of boeddhistische uitingen.

Animatiefilm

Nu het boeddhisme steeds meer uit het dagelijks leven van Japanners lijkt te verdwijnen, zoeken monniken naar manieren om aansluiting te vinden bij de jonge generatie. De Hongwanji Tempel in Tokio bracht een dvd uit over het leven van de grondlegger van de tempel, Shinran. Shinboeddhisme is in Japan de populairste boeddhistische stroming.

De animatiefilm in Japanse stijl duurt 108 minuten en kost 3.600 yen (28 euro). Ook werden er sleutelhangers, pennen, notitieblokjes en miniatuurkarakters uit de film op de markt gebracht. De reacties waren gemengd.

“Sommige mensen waren geschokt. Zij vonden het heiligschennis om Shinran zo af te beelden”, zegt Keishin Tagi, een 27-jarige priesters van de Jodo Shinshu Tempel. Toen hij de film vertoonde voor 15-jarigen, bleek hij veel te lang te duren. “Ze vielen erbij in slaap. En volwassenen vonden de film saai.”  

Er zijn ook tempels die het anders aanpakken. Sommige zetten Engelssprekende priesters in om inspirerende speeches over het boeddhisme te houden voor toeristen. Andere tempels organiseren modeshows waar nonnen en monniken in sierlijke gewaden rappen op een hiphop-beat.
 
Japan kent tegenwoordig ook Zencafés, waar bezoekers terechtkunnen voor een vegetarische lunch en tegelijkertijd spiritualiteit kunnen opsnuiven. Soms geven monniken er (muzikale)  performances.

Baan

Masayuki Masuda, een 32-jarige priester, maakt kanttekeningen bij activiteiten zoals modeshows en het uitbrengen van een animatiefilm. “Dat beklijft niet. Het uiteindelijke doel is om mensen in aanraking te brengen met de leer van Boeddha, zodat ze die in hun leven toepassen. Die brug ontbreekt bij deze nieuwe activiteiten.”

“Als de inspanningen niet gepaard gaan met een diep doorleefd boeddhisme, moet je niet verwachten dat anderen zich ertoe aangetrokken voelen”, zegt Masuda. “Dat zou wel eens de ontbrekende schakel kunnen zijn.”

Volgens Masanori Yamamura (51) ligt het deels aan de priesters zelf dat er steeds minder belangstelling is voor het boeddhisme. “Ze zijn zelf onvoldoende gegroeid in het boeddhisme en kennen de ware betekenis ervan niet. Boeddhisme is voor hen gewoon een baan: begrafenissen doen en boeddhistische diensten verlenen.”

Daarnaast is de samenleving volgens hem veranderd. “De belangstelling voor het boeddhisme neemt ook af omdat ouders en kinderen tegenwoordig niet meer bij elkaar blijven wonen. Vroeger leefden grootouders, kinderen en kleinkinderen in hetzelfde huis. De ouderen hielden de boeddhistische tradities in ere en droegen die daardoor gemakkelijker over op hun kinderen.”