Boer daagt zaadproducent voor rechter

Monsanto is de fabrikant van de onkruidverdelger Roundup en produceert zaden voor gewassen die bestand zijn tegen de onkruidverdelger. Deze kwamen in 1996 op de markt en nu is 86 procent van het graan in de VS gemodificeerd. Monsanto heeft een patent op deze zaden. Daardoor kunnen boeren de zaden van de oogst niet hergebruiken voor het volgende seizoen. De “zaadpolitie” van Monsanto ziet erop toe dat deze regels niet overtreden worden en sleepte al honderden boeren voor het gerecht. Geen enkele landbouwer heeft tot nu toe gewonnen van de zadengigant.

Boer versus miljardenbedrijf

Het ziet ernaar uit dat ook deze keer Monsanto Corporation gelijk zal krijgen van het hooggerechtshof. Enkele rechters klonken skeptisch over Bowmans argument dat de goedkope sojazaden die hij acht jaar op een rij kocht van een graancentrale en eigenlijk bedoeld waren om te eten of te malen, niet onder Monsanto’s patenten vallen. De sojazaden waren oorspronkelijk van de genetisch gemanipuleerde Monsanto-zaden en dus ook bestand tegen de onkruidverdelger Roundup.

De opperrechter John Roberts vroeg aan het begin van de pleidooien: “Waarom zou iemand in godsnaam tijd en geld spenderen aan het verbeteren van zaden, als iedereen die deze zaden koopt, zoveel nieuwe zaden kan laten groeien als die maar wil?’

David Snively, vicepresident en hoofdadvocaat van Monsanto, gelooft in de bijdrage van de zaadgigant aan de maatchappij: ‘Deze rechtszaak toont aan hoe belangrijk de bescherming van intelectueel eigendom is. Hiermee worden verdere investeringen in de 21e eeuwse technologie van Amerika, die de stijgende vraag van onze planeet en onze mensen dragen, gesteund.

Pattent op levend organisme

Volgens actievoerders gaat het in deze symbolische rechtzaak niet om de waarde van het patent. Eigenlijk eist Monsanto het bezit over een levend organisme, zeggen ze. Organismen hebben geen mensen of patenten nodig om zichzelf voort te planten. Ook onwetende boeren met gewassen op hun land die zichzelf voortgeplant hebben, zijn al voor de rechter gedaagd en veroordeeld. Peter Rosset van Via Campesina, een internationale boerenbeweging, reageert: ‘Er zou nooit een wet mogen bestaan dat eigendomsrechten over levende dingen toestaat.’

Monsanto, Dupont en Dow, de drie grootste producenten met een monopolie op de zaadmarkt, stellen dat ggo’s meer opbrengen dan gewone gewassen en dat boeren veel kunnen besparen op onkruidverdelger. De praktijk blijkt anders te zijn. Boeren- en milieuorganisaties hopen dat dit in de rechtszaak Bowman-Monsanto duidelijk wordt.

Uitbreiding naar Mexico

Grote protestacties vinden plaats in Mexico en de Verenigde staten tegen het gebruik van genetisch gemodificeerde zaden. Op de verjaardag van de Occupy bewegen kwamen op zestig verschillende plaatsen mensen op straat tegen de monopolie van zaadproducenten zoals Monsanto. 

In Mexico had de voormalige president Filipe Calderón net voor zijn vertrek eind november toestemming heeft gegeven aan de zaadfabrikanten om ook in enkele Mexicaanse deelstaten gewassen te cultiveren en te verkopen. De Mexicaanse boeren willen dat huidig president Enrique Peña Nieto deze beslissing ongedaan maakt. Ze vrezen het ergste als Monsanto deze rechtszaak opnieuw wint. Sinds de introductie van de gemodificeerde zaden in de VS is de prijs van zaden daar meer dan verdriedubbeld.

Een beslissing in de zaak wordt in juni verwacht.