Boliviaanse dorpen houden wedstrijd tegen analfabetisme

Bolivia telt van Latijns-Amerika het hoogste percentage mensen dat niet kan lezen en schrijven. Dertien van de honderd mensen ouder dan vijftien jaar, kan zijn of haar eigen naam niet schrijven. Daar is de afgelopen jaren weinig verbetering in gekomen.
President Evo Morales wil het beter doen. Hij lanceerde vorig jaar een nationale campagne tegen analfabetisme, op basis van de Cubaanse onderwijsmethode “Yo sí puedo” (Ik kan het wél) die eerder werd toegepast in Venezuela, Argentinië, Brazilië, Mexico en Paraguay. Daarbij leren de studenten eerst verbanden leggen tussen getallen en geschreven cijfers, omdat ook analfabete mensen elke dag getallen gebruiken. Later gaan ze over op letters. Een lescyclus bestaat uit 65 videolessen van een half uur.

Gratis leesbrillen

De regering betaalt de nodige televisie- en videosets. Dorpen zonder elektriciteit krijgen zonnepanelen om de toestellen te kunnen gebruiken. Ook zijn er aanmoedigingspremies voor leraren die meewerken, en zelfs 200.000 gratis leesbrillen. Het dorp Chipaya bijvoorbeeld, kreeg bezoek van Cubaanse optometristen die de studenten brillen aanmaten. Studenten die doorstromen naar lager en middelbaar onderwijs, kunnen later studiebeurzen krijgen voor universiteiten in Cuba.
Aan de wedstrijd om zich volledig analfabeet-vrij te verklaren, deden het eerste jaar 28 dorpen mee. De winnaar is al bekend, maar Coipasa en Chipaya, twee dorpen bij de Chileense grens, strijden nog om de tweede plaats. Dit jaar wordt het programma uitgebreid naar 329 dorpen.
Gemakkelijk is het eerste jaar niet geweest. Leraren getuigen hoe ze letterlijk op de deur van mensen moesten kloppen om hen te overtuigen van het nut van de lessen. Een grote uitdaging is ook dat lang niet alle Boliviaanse inheemsen - een belangrijke doelgroep - vloeiend Spaans spreken. Momenteel zijn de meeste lessen immers in het Spaans. Van de 15.000 alfabetiseringsposten over het land, geven er maar 88 les in het Quechua or Aymara, de belangrijkste inheemse talen van Bolivia.
“We werken daaraan”, zegt Onderwijsminister Víctor Cáceres. “Met behulp van Boliviaanse acteurs hebben we in Cuba 65 videolessen opgenomen in het Quechua en Aymara. Daarmee zijn we in maart begonnen tweetalige alfabetiseringsles te geven. Halverwege het jaar zouden we ook in het Guaraní kunnen beginnen.”