Bommen op de schoolbanken

Vorig jaar vermoordden Afghaanse strijders 85 scholieren en leerkrachten, terwijl ze 187 scholen verwoestten. In Colombia worden sinds 2000 elk jaar gemiddeld 42 leraars vermoord. Sinds de val van Saddam Hoessein kwamen in Irak 180 universiteitsprofessoren en nog eens honderd andere academici gewelddadig aan hun einde. En tijdens de burgeroorlog in Sierra Leone werden in de jaren 90 maar liefst 1200 scholen vernield door gerichte aanvallen.

Bom- of brandaanslagen, beschietingen, gedwongen sluitingen, moorden, ontvoeringen, folteringen: conflictpartijen kiezen uit een ruim gamma aan acties om het onderwijs te verstoren, zegt Brendan O’Malley, de auteur van de donderdag verschenen studie. “Sommige delen van de wereld worden levensgevaarlijk voor schoolgangers”, concludeert hij. Het is de eerste internationale studie over het effect van militair geweld op het onderwijs.

Naast Afghanistan, Colombia en Irak hadden de voorbije vijf jaar ook Nepal, de Palestijnse Gebieden, Thailand en Zimbabwe te maken met zware geweldplegingen in het onderwijs. Volgens het Palestijnse ministerie van Onderwijs heeft het Israëlische leger sinds september 2000 43 scholen bezet en omgevormd tot militaire basissen. In Zuid-Thailand hebben islamitische rebellen tussen 2003 en 2006 71 leerkrachten gedood en 130 scholen platgebrand.  

Ook de rekrutering van kindsoldaten is een groot probleem. In Sri Lanka namen de Tamil Tijgers tussen februari 2002 en november 2004 meer dan 3500 kinderen op in hun rangen. Volgens O’Malley is de situatie in Myanmar – “het wereldcentrum van de kindsoldaten”  nog erger.

Landen ondernemen gelukkig iets tegen de aanvallen op scholen. Militair geweld tegen of politieke dialoog met rebellen zijn de meest voor de hand liggende antwoorden. Sommige regeringen zijn creatiever. De Thaise ordediensten escorteren in het zuiden van het land leraars van en naar de school. Leerkrachten krijgen ook wapens en een opleiding zodat ze zich zelf kunnen verdedigen.

Ook international kunnen slachtoffers iets ondernemen. Het inzetten van kindsoldaten wordt nu beschouwd als een oorlogsmisdaad en het Internationaal Strafhof buigt zich over de eerste zaken.

O’Malley vindt dat de internationale gemeenschap moet nadenken over een speciaal statuut voor scholen en universiteiten, zodat ze net als ziekenhuizen en kerken beter beschermd kunnen worden tegen militair en politiek geweld. Misschien moeten ze ook een speciaal symbool krijgen, zoals het rode kruis dat in crisisgebieden op alle medische instellingen verschijnt.